Nietzsche Z genealogii moralnoci (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Och, czegóż nie kryjedziś pod swym płaszczem wiedza! Ileż przynajmniej w i n n a ukrywać! Dzielność naszychnajlepszych uczonych, ich pilność bez opamiętania, ich dniem i nocą dymiące głowy, samoich mistrzostwo rzemieślnicze jakże często właściwym tego wszystkiego sensem jest, byczegoś nie widzieć! Nauka jako środek samoogłuszenia: z n a c i e t o!.Rani się ich do-świadcza tego każdy, kto obcuje z uczonymi czasem jednem niewinnem słowem aż do ko-ści, napawa się swoich uczonych przyjaciół goryczą przeciw sobie w chwili, gdy się sądzi, żesię im cześć oddaje; wyprowadza się ich z równowagi dlatego jedynie, że się było za grubiań-skim, by odgadnąć, z kim się właściwie ma do czynienia, że to c i e r p i ą c y, którzy samiprzyznać się nie chcą do tego, czem są, ogłuszeni i nieprzytomni, którzy jednego tylko sięboją: p o w r o t u d o ś w i a d o m o ś c i.24. Teraz zaś przypatrzmy się owym rzadszym wypadkom, o których mówiłem, ostatnimidealistom, którzy istnieją dziś wśród filozofów i uczonych: sąż to może szukani przeciwnicyideału ascetycznego, i d e a l i ś c i w k i e r u n k u j e m u p r z e c i w n y m? W rzeczysamej, w i e r z ą, że są nimi, ci �niewierzący� (bo tem są wszyscy bez wyjątku); to właśnie,że są przeciwnikami tego ideału, zdaje się być ostatkiem ich wiary, tak poważni są na tympunkcie, tak namiętnem w tym właśnie wypadku ich słowo, ich gest: czyż dlatego już ma tobyć prawdą, w co wierzą?.My �poznający� jesteśmy właśnie nieufni względem wszelkiegorodzaju wierzących; nieufność nasza nauczyła nas stopniowo wnioskować przeciwnie, niżwnioskowano dawniej: mianowicie wszędzie, gdzie siła wiary bardzo na pierwszy plan wy-stępuje, wnioskować o pewnej słabej możności dowodu, nawet o n i e p r a w d o p o d o b i eń s t w i e rzeczy, w którą się wierzy.I my nie przeczymy, że wiara �uszczęśliwia�: w ł a ś ni e d l a t e g o przeczymy, że wiara d o w o d z i, silna wiara, która uszczęśliwia, wzniecapodejrzenie przeciw temu, w co wierzy, potwierdza nie �prawdę�, potwierdza pewne praw-dopodobieństwo złudy.Jakże się ma rzecz w tym wypadku? Ci dzisiejsi przeczyciele, cistroniący od dnia dzisiejszego, ci bezwzględni na jednym punkcie, w pretensyi do intelektual-nej czystości, te twarde, surowe, wstrzemięzliwe, bohaterskie duchy, które są zaszczytemnaszego czasu, wszyscy ci bladzi ateiści, antychryści, bezmoraliści, nihiliści, ci sceptycy, ep-hektycy, h e k t y c y duchowi (ostatnimi są wszyscy razem i każdy zosobna w jakiemś zna-czeniu), ci ostatni idealiści w poznaniu, w których jedynie mieszka dziś i w których wcieliłosię sumienie intelektualne, uważają się rzeczywiście za wyzwolonych w najwyższym stop-niu od ideału ascetycznego, te �wolne, b a r d z o wolne duchy�: a jednak pragnę zdradzićprzed nimi, czego sami widzieć nie mogą, bo stoją zbyt blizko siebie: ten ideał jest właśnie i ic h ideałem, oni sami są dziś przedstawicielami jego i może nikt więcej, oni sami są jego naj-bardziej przeduchowionymi wyrodkami, jego najbardziej wysuniętym szeregiem wojennym iwywiadowczym podjazdem, jego najpodchwytliwszą, najdelikatniejszą, najnieuchwytniejsząformą uwodzenia: jeśli w czemkolwiek jestem odgadywaczem, chcę nim być w t e m zda-niu!.Daleko im jeszcze do w o l n y c h duchów, bo w i e r z ą j e s z c z e w p r a w d ę.Kiedy chrześcijańscy krzyżowcy zetknęli się na Wschodzie z owym niezwyciężonym zako-nem Assassynów, owym zakonem duchów wolnych par excellence, gdzie najniżej stojącystopniem żyli w posłuszeństwie, jakiemu podobnego nie osiągnął żaden zakon mniszy, wtedyzdobyli jakimś sposobem wskazówkę, dotyczącą owego symbolu i godła, zastrzeżonego tylko74dla najwyżej stopniem stojących, jako ich secretum: �Nic nie jest prawdą, wszystko wolno�.Otóż to była w o l n o ś ć ducha, t e m w y m ó w i o n o wiarę nawet prawdzie.Czy jakieuropejski, chrześcijański duch wolny zabłąkał się już kiedy do labiryntu tego zdania i jegolabiryntowych k o n s e k w e n c y i? Czy zna z d o ś w i a d c z e n i a minotaura tej jaskini?.Wątpię o tem, co więcej, wiem coś innego: nic nie jest bardziej obce tym bezwzględnymw jednem, tym t a k z w a n y m �duchom wolnym�, niż właśnie wolność i zerwanie pęt wowem znaczeniu, pod żadnym względem nie są właśnie bardziej spętani: właśnie w wierze wprawdę są, jak nikt inny, silni i bezwzględni.Znane mi to wszystko może nazbyt zblizka: owaszacunku godna wstrzemięzliwość filozofów, do której zobowiązuje taka wiara, ów stoicyzmumysłowy, który ostatecznie równie surowo zabrania sobie zaprzeczania, jak potwierdzania,owa c h ę ć zatrzymywania się przed tem co faktyczne, przed factum brutum, ów fatalizm�des petits faits� (ce petit faitalisme, jak go nazywam), w czem nauka francuska szuka dziśpierwszeństwa moralnego przed niemiecką, owo zrzeczenie się interpretacyi wogóle (gwałce-nia, przykrawania, skracania, opuszczania, wypychania, wymyślania, przekręcania i wszyst-kiego wogóle co do i s t o t y interpretowania należy) wszystko to wyraża, ogółem biorąc,równie dobrze ascetyzm cnoty, jak jakieś zaprzeczenie zmysłowości (jest to w gruncie tylkomodus tego zaprzeczenia).Co jednak do niego zmusza, co jest ową bezwzględną wolą praw-dy, to w i a r a w s a m i d e a ł a s c e t y c z n y, choćby jako jej nieświadomy imperatyw,nie należy się łudzić co do tego, to wiara w m e t a f i z y c z n ą wartość, w wartość samą ws o b i e p r a w d y, tak jak jedynie w ideale owym jest poręczona i zapieczętowana (trwa onai przemija z owym ideałem).Surowo sądząc, niema żadnej nauki bez a priori [ Pobierz całość w formacie PDF ]

ebook; download; pobieranie; pdf; do ÂściÂągnięcia

Menu