[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.B�dzie wi�c zapewne cieszy"o pana, �e przyw"aszcza-my sobie jego arcydzie"o, �e czytamy je, �e zadajemy mu swoje pytania, gdy� sprowa-dzamy je, jak ca"� znan� nam jego twórczo��, w ca"o�� naszej odr�bnej, a zarazem takpowi�zanej z Europ� kultury.Ju� od Arystotelesa tak si� rzeczy maj�, �e ka�da wielkateoria bytu zawiera równie� literatur�.Nie ma bowiem bytu bez literatury i w takim w"a-�nie porz�dku pan nas interesuje.My�my ju� od dawna z panem wspó"�yli, mamy na-dziej�, �e pa�ska cielesna obecno�� b�dzie si� wiecznie odnawia"a.To jest pocz�tek na-szego obcowania z panem.I �e ju� nikt inny nie przeszkodzi, a�eby by" pan duchowoi ciele�nie obecny z nami i by�my mogli by� z panem tak, jak tego naprawd� chcemy.A potem padn� liczne pytania.O historiozofi� Turbota.O stosunek do filozofii historii Hegla.O sposoby kontaktowania si� z przesz"o�ci� (wywodze-nie z siebie, dopuszczenie do g"osu kucharki), o sposoby dochodzenia do prze-sz"o�ci (rekonstrukcja).O apologi� Schopenhauera (gda�szczanina jak i Grass)w Dzienniku �limaka i przeciwstawienie go Heglowi (opozycja trwa"a to czy tyl-ko przej�ciowa?), o ró�nic� pomi�dzy do�wiadczeniem historycznym i egzysten-cjalnym, z których to pyta� Grass powe�mie wniosek o zaproszenie do wielogo-dzinnego wyk"adu.Po czym opowie si� za niejednolit� interpretacj� jego ksi��ek,wieloznaczn� i wielow�tkow� (przyk"ad obrazu Picassa ogl�danego przez dzie-si�� osób zda mu si� czym� podobnym w tym wzgl�dzie). Wszystkie interpreta-cje s� mo�liwe, ka�da reakcja jest w pe"ni uprawomocniona, nawet najbardziejnieprawdopodobna, bo i ona zosta"a wyprowadzona z dzie"a sztuki , tak rzecz t�ujmie.Po czym lojalnie ostrze�e przed interpretacj� jego ksi��ek wedle modelu: Co autor chcia" przez to powiedzie�? .Co do zachwiania w chronologii zda-rze�.W ludzkiej �wiadomo�ci te� pojawiaj� si� one w sposób wielce chaotycz-ny i niekonsekwentny, nie w chronologicznej kolejno�ci. Historycy dopowie winni wiedzie�, �e dokumenty s� pisane z regu"y przez zwyci�zców.Ci poko-nani, zniewoleni, ci, którzy stanowi� mniejszo��, s� pozbawieni g"osu .I o �redniowieczu napomknie.O jego historii zapisanej przez jeden pro-cent umiej�cych pisa�.St�d u niego pisarska ch�� oddania g"osu tym pozosta"ym.I antynomia z Heglem: Dla mnie historia jest pozbawiona wszelkich regu", He-gel za� twierdzi", i� ma sens sama w sobie .W ten sposób ka�da zbrodnia poli-tyczna mo�e by� wyt"umaczona procesem historycznym.I Stalin, i Hitler, i epokakolektywizacji.Dalej b�dzie o poj�ciu zniesienia , o fascynacji, j�zykowej czysto,Heideggerem.Profesor Maria �migrodzka zwierzy si� z traktowania przez sie-bie gda�skiej trylogii jako tej, któr� da si� zatytu"owa� wspólnie Kot i mysz.Po-niewa� problemy jednostki i w"adzy totalitarnej wsz�dzie tu s� obecne.St�d taka 112 rola protestu, odmowy i odosobnienia w tym prote�cie.I nagle to pisarskie przy-znanie si� do nurtu plebejskiego.Do Opitza, Griemshausena, w imi� czynieniaporz�dków we w"asnym domu. Niemniej chcia"abym zauwa�y�, �e pot�pienietradycyjnej kultury niemieckiej jest u pana za ostre .Po czym zwierzy si� paniprofesor, czym w czasie okupacji by"a ta kultura dla ludzi kraju okupowanego,który przecie� nie uto�samia" hord hitlerowskich z Goethem czy Mannem.Rola ironii w utworach Grassa to kolejny temat rozwa�a�.Zerwaniez metafizyczn� ironi� romantyczn�.Unoszenie si� pisarza ponad koncepcjami(Stern, Rabelais) w imi� pisarskiej wolno�ci.Grass za� w odpowiedzi przyzna, i��wiadomie przeciwstawi", zw"aszcza w Blaszanym b�benku, problemy polskieniemieckim.Zastanawiaj�ce w stereotypach jest to, �e pozoruj� rzeczywisto�� i w ten sposób litera-tura staje si� sprawozdaniem z pomy"ek .Potrzeba Polakom prawdopodobnie zwró-cenia si� ku w"asnej tragicznej historii pisanej przez gangsterów, do których zaliczamzarówno polskich królów, jak i Krzy�aków, pruskich w"adców itp.Przecie� wielki doro-bek kulturalny nie powstrzyma" Niemców przed O�wi�cimiem, ca"a ta XIX wiecznawielka kultura z jej filozofi�.Tak�e w tej chwili zaczyna si� chwia� poj�cie idealizmuXIX wieku.Czy�by proces o�wiecenia europejskiego uleg" ca"kowitemu za"amaniu?Czy� nie wierzyli�my przez wieki, �e przez przyswojenie dorobku kultury b�dziemywszyscy m�drzejsi? Czy� to nie by"a straszna omy"ka? Czy� ten szok, którym by" O�wi�-cim, czy�by mia" on tak rozleg"e dzia"anie na �wiecie, �e to ju� nigdy si� nie powtórzy?A tych 15 milionów ludzi, którzy co roku umieraj� z g"odu? Liczba, która w przysz"ymroku ma jeszcze wzrosn��.Co za� ironii si� tyczy: Tomasza Manna w Niemczech si� czy-ta, podziwia, delektuje si� jego sztuk� s"owa, ale zawsze przy tym si� powie: On jestnazbyt ironiczny .Przeplatanie si� wydarze� jest w Kandydzie i u D�blina.Profesor Janion: Dobrze, �e pan wspomnia" D�blina, bo nigdy nie po-trafi"am zrozumie� pa�skiej fascynacji tym pisarzem .Spytaj� go tu jeszcze o Turbota, jako o ksi��k� kucharsk� i o obsesj� ku-linarn� wyra�on� wcze�niej ju� w Dzienniku �limaka.Profesor Janion: Jak by Grass odpowiedzia" na pytanie: jak �y� w totali-taryzmie? .Pa�stwo wymagacie ode mnie zbyt wiele.Istnieje wielu pisarzy zarówno w polskiej, jaki niemieckiej literaturze, którzy nie prze�yli totalitaryzmu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaÄÂĂ Ci coraz lepsze usĂĹĄĂÂugi. By mĂÂÄšÂc to robiÄÂĂ prosimy, abyĂĹĄĂ wyraziĂĹĄĂ zgodÄÂĂ na dopasowanie treĂĹĄĂÂci marketingowych do Twoich zachowaĂĹĄĂ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czÄÂĂÂĂĹĄĂÂciowo finansowaÄÂĂ rozwĂÂÄšÂj ĂĹĄĂÂwiadczonych usĂĹĄĂÂug.
PamiÄÂĂÂtaj, ĂĹĄÄšĹe dbamy o TwojÄÂĂ prywatnoĂĹĄĂÂÄÂĂÂ. Nie zwiÄÂĂÂkszamy zakresu naszych uprawnieĂĹĄĂ bez Twojej zgody. Zadbamy rĂÂÄšÂwnieÝ̊o bezpieczeĂĹĄĂÂstwo Twoich danych. WyraĂĹĄÄšĹonÄÂĂ zgodÄÂĂ moĂĹĄÄšĹesz cofnÄÂĂ ÄÂĂ w kaĂĹĄÄšĹdej chwili.