Kapuscinski Ryszard Szachinszach

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zamieszać, wy-mieszać, przesiedlić, rozproszyć, a będzie spokój.Tak więc zaczynają ściągać doIranu dziesiątki tysięcy cudzoziemców.Na lotnisku w Teheranie ląduje samolotza samolotem.Przyjeżdżają gosposie domowe z Filipin, hydraulicy z Grecji, elek-trycy z Norwegii, księgowi z Pakistanu, mechanicy z Włoch, wojskowi ze StanówZjednoczonych.Oglądamy zdjęcia szacha z tego okresu szach w rozmowiez inżynierem z Monachium, szach w rozmowie z majstrem z Mediolanu, szachw rozmowie z dzwigowym z Bostonu, szach w rozmowie z technikiem z Kuz-niecka.A kim są ci jedyni Irańczycy, których widzimy na zdjęciu? To ministro-wie i ludzie z Savaku ochraniający monarchę.Natomiast Irańczycy, których niewidzimy na zdjęciu, patrzą na wszystko coraz bardziej rozszerzającymi się ocza-mi.Przede wszystkim ta cudzoziemska armia, samą siłą swojej fachowości, siłą57tego, że potrafi naciskać odpowiednie guziki, przekładać odpowiednie dzwignie,łączyć odpowiednie kable, choćby zachowywała się najbardziej skromnie (jak tobyło w wypadku naszej małej grupki specjalistów), zaczyna dominować, zaczynawpędzać Irańczyków w kompleks niższości.Obcy umie, a ja nie potrafię.Irańczy-cy to naród dumny i niezmiernie wrażliwy na punkcie swojej godności.Irańczyknie przyzna się, że czegoś nie potrafi, jest to dla niego wielki wstyd utrata twa-rzy.Będzie cierpiał, będzie zgnębiony, w końcu zacznie nienawidzić.Irańczykszybko zrozumiał myśl, która przyświecała szachowi wy tam sobie siedzciew cieniu meczetów i pasajcie owce, bo nim z was coś wyrośnie, minie stulecie,a ja przecież muszę z Amerykanami i Niemcami zbudować w dziesięć lat świato-we imperium.Dlatego Irańczycy przyjęli Wielką Cywilizację przede wszystkimjako wielkie upokorzenie.Ale to, oczywiście, dopiero część sprawy.Zaraz bo-wiem zaczynają krążyć wieści, ile to ci fachowcy zarabiają kraju, w którym dlawielu chłopów dziesięć dolarów jest majątkiem (chłop otrzymywał za swój towar pięć procent tej ce-ny, za jaką był on pózniej sprzedawany w mieście na rynku).Największy szokwywołują pensje oficerów amerykańskich sprowadzanych przez szacha.Częstowynoszą one sto pięćdziesiąt albo dwieście tysięcy dolarów rocznie.Po czterechlatach pobytu w Iranie oficer wyjeżdża mając w kieszeni pół miliona dolarów.Inżynierowie są płatni o wiele gorzej, ale myślenie irańskie o dochodach cudzo-ziemców jest kształtowane przez ten pułap amerykański.Można sobie wyobrazić,jak przeciętny Irańczyk, który nie może związać końca z końcem, wielbi szachai jego Cywilizację, co czuje, kiedy w swojej własnej ojczyznie jest ciągle popy-chany, pouczany, wykpiwany przez wielu tych obcych mu ludzi, którzy nawetjeśli tego nie manifestują mają przekonanie o swojej wyższości.W końcu jed-nak z pomocą cudzoziemską część fabryk została zbudowana, ale wtedy okazałosię, że nie ma elektryczności (o czym szach nie wiedział).To znaczy, dokładniejmówiąc, nie mógł nawet wiedzieć, gdyż szach czytał statystyki, a z nich wynika-ło, że prąd jest I była to prawda, tylko statystyki wykazywały, że jest dwa razywięcej prądu, niż było go w rzeczywistości.Tymczasem szach miał już nóż nagardle, chciał koniecznie eksportować wyroby przemysłowe, a to z tego powodu,że mając tak fantastyczne pieniądze nie tylko wydał je co do grosza, ale corazbardziej zapożyczał się na prawo i lewo.A po cóż Iran pożyczał? Bo musiał wy-kupywać akcje wielkich koncernów zagranicznych, amerykańskich, niemieckich,różnych.Ale czy było to naprawdę konieczne? Tak, było to konieczne, ponieważszach musiał rządzić światem.Od kilku lat szach wszystkich pouczał, udzielałrad Szwedom i Egipcjanom, ale teraz potrzebował jeszcze siły realnej.Wieś irań-ska tonęła w błocie i paliła bydlęcym łajnem, ale jakie miało to znaczenie, skorow szachu rozwinęły się światowe ambicje?Fotografia (11)Właściwie nie jest to fotografia, lecz reprodukcja olejnego obrazu, na którymmalarz panegirysta przedstawił szacha w pozie � la Napoleon (kiedy to cesarzFrancji siedząc na koniu dowodzi jedną ze swoich zwycięskich bitew).Zdjęcie tobyło rozpowszechniane przez irańskie ministerstwo informacji (notabene kiero-wane przez Savak), musiało więc mieć aprobatę monarchy, który lubił tego rodza-ju porównania.Dobrze skrojony mundur, podkreślający zgrabną, wysportowanąsylwetkę Mohammeda Rezy, oszałamia bogactwem szamerunku, ilością orderówi wymyślnym układem rozwieszonych na piersi sznurów.Na tym obrazie oglą-damy szacha w jego najbardziej ulubionej roli wodza armii.Szach bowiem,owszem, troszczy się o poddanych, zajmuje się przyspieszonym rozwojem itp.,ale są to wszystko uciążliwe obowiązki wynikające z faktu, że jest przecież ojcemnarodu, natomiast jego prawdziwym hobby, jego rzeczywistą pasją jest właśniearmia.Nie była to namiętność tak zupełnie bezinteresowna.Armia stanowiła za-wsze główną podporę tronu, a w miarę upływu lat coraz bardziej podporę jedyną.W momencie kiedy armia rozsypała się szach przestał istnieć.Jednakże wahamsię, czy w ogóle używać określenia armia, gdyż prowadzi ono do mylnych sko-jarzeń [ Pobierz całość w formacie PDF ]

ebook; download; pobieranie; pdf; do ÂściÂągnięcia

Menu