[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.'e.Folos, który tymczasem grzebał swych zabitych krewniaków, wyjąłjedną ze strzał Heraklesa i przyglądając się jej ro\myślał: "Jak\e mogło taksilne stworzenie zginąć od zwykłego zadraśnięcia?'' Strzała jednak wyśli\nęłamu się z ręki i przebiła nogę zabijając go na miejścu.Herakles przerwał pogońi wrócił do Foloj, gdzie pochował Folosa z niezwykłymi honorami u stóp góry,którą nazwano jego imieniem.Wtedy właśnie rzeka Anigros zaczęła straszli-wie cuchnąć wzdłu\ całego swego biegu, od zródeł na górze Lapitos, poniewa\centaur imieniem Pylenor, którego Herakles zranił strzałą, uciekł i umyłw niej swą ranę.Niektórzy jednak twierdzą, \e lVlelampos wywołał ten smródo kilka lat wcześniej, wrzucając do rzeki cuchnące przedmioty u\yte przyoczyszczaniu córek Projtosa.s126.f-126.1 405f.Herakles wyruszył teraz, by upolować dzika nad brzegami rzeki Ery-mantos.Wzięcie tak zajadłej bestu \y#vcem było zadaniem nie lada.Wypędziłzwierzę z gąszczu głośnymi okrzykami, pognał w głębokie zaspy śnie\nei skoczył mu na grzbiet.Potem skuł je łańcuchami i \ywe zaniósł na plecach doMyken.Kiedy jednak dowiedział się, \e Argonauci wybierają się do Kolchidy,porzucił dzika na rynku i nie czekając na dalsze rozkazy Eurysteusa, ukrywa--jącego się w beczce z brązu, wyruszył wraz z Hylasem, by przyłąGzyć się dowyprawy.Nie wiadomo, kto zabił schwytanego dzika, ale kły jego przetrwaływ świątyni Apollina w Kumaj.9g.Według niektórych wersji Chejron został przypadkowo zraniony strzałą,która przebiła jego lewą stopę, kiedy wraz z Folosem i młodym Achillesempodejmowali Heraklesa na górze Pelion.Po dziewięciu dniach Zeus umieściłwizerunek Chejrona między gwviazdami jako Centaura.Inni jednak utrzymu-ją, \e Centaurem jest Folos, którego Zeus uczcił w ten sposób, poniewa\prześcigał wszystkich lud#i w sztuce wieszczenia z wnętrzności zwierząt.Aucznik w Zodiaku to równie\ centaur; jest to niejaki Krotos, który mieszkałna górze Pelion i był ulubieńcem swych sióstr przyrodnich, muz.lo1.Owidiusz, Heroidy, IX.87; Apoloniusz z Rodos, I.127; Apollodoros,11.5.4; Diodorz Sycylii, IV.12.2.Ptolomeusz Hefajstionos,1.306; Homer, Odyseja, V1.105.3.Pauzaniasz, VI.21.5; Apollodoros, loc.cit.; Diodor z Sycylii, loc.cit.4.Tzetzes, O Likofronie, 670; Diodor z Sycylii, loc.cit.; Apollodoros, loc.cit.5.Pauzaniasz, III.18.9; Wergiliusz, Eneida, VIII.293-294; Diodox z 5#'cylii, loc.cit.;Apollodoros, loc.cit.6.Apollodoros, loc.cit.; Lukian, Dialogi zmarłych, 26.7.Tzetzes, O Likofronie, 670; Apollodoros, loc.cit.; Diodor z Sycylii, loc.cit.8.Apollodoros, loc.cit.; Diodor z Sycylu, loc.cit.; Pauzaniasz, V.5.6.9.Apollodoros, loc.cit.; Pauzaniasz, VIII.24.2; Diodor z Sycylii, loc.cit.; Apoloniuszz Rodos;1.122 i nast.10.Teokryt, Sielanki, VII; Owidiusz, Fasti, V.380 i nast.; Hyginus, Astronomia, II.38i 27; Fabulae, 224.1.Dziki poświęcone były księ\ycowi, poniewa\ kły ich mają kształt księ\yca w nowiu i, jak sięzdaje, blizniak-zastępca, który zabijał i kastrował swego brata, świętego króla, przebierał siępodczas tego obrzędu za dzika (zob.18.7i 151.2).Zaspy śnie\ne, w których schwytany został DzikErymantejski, świadczą o tym, \e praca wykonana została.podczas zimowego przesilenia.Herakles jest tu dziecięciem Horusem mszczącym się za śązierć ojca Ozyrysa na wuju Secie, któryprzybywa przebrany za dzika; egipskie tabu dotyczące mięsa dzika nie obowiązywało jedyniew dniu zimowego przesilenia.Grudniowa ceremonia z głową dzika ma swe zródła w tym samymzwycięstwie nowego świętego króla nad rywalem.Adonis zostaje zamordowany, by pomścić śmierć Erymantosa, zeszłorocznego zastępcy, którego imię - "odgadywanie zal pomocą losu"-wskazuje na to, \e został wybrany przez losowanie.Góra Erymantos poświęcona jest Artemidzie,nie Afrodycie, a więc kąpiącą się boginią musiała być Artemida, a podpatrzył ją święty król, niezaś jego zastępca (zob.22i).406 126.2-127.cZ.Jest rzeczą prawdopodobną, \e bitwa Heraklesa z centaurami, podóbnie jak bitwa podczaswesela Pejritoosa (zob.102.2), przedstawiała pierwotnie obrzędową walkę między nowo introni-zowanym królem i przeciwnikami przebranymi za zwierzęta.Tradycyjną jego bronią byłystrzały.Dla potwierdzenia swej władzy suwerennej wypuszczał po jednej w cztery strony nieba,piątą zaś prosto przed siebie w powietrze.Być mo\e mit ten upamiętńia równie\ walló granicznemiędzy Hellenami i przedhelleńskimi góralami północnej Grecji.3.Zatrute strzały spadające lub wymierzone w kolano lub stopę spowodowały śmierć nietylko Folosa i Chejrona, lecz równie\ Achillesa, ucznia Chejrona (zob.92.l0i 164j).Wszyscy onibyli magnezyjskimi świętymi królami, których dusze przyjmowały oczywiście syreny.Obecnośćcentaurów w Malei bierze się z miejscowej tradycji, według której Sylen, ojciec Folosa, tam sięurodził (Pauzaniasz, III.25.2).Centaury często przedstawiano jako półkozły, a nie półkonie.Ichobecność w Eleuzis, gdzie ukrył je Posejdon w górze, wskazuje na to, \e w świętych zaślubinachludzi wtajemniczonych w misteria z bogińią brali udział tancerze na drewnianych konikach.127PITA PRACA HERAKLESA: STAJNIE AUGIASZAa.Piątą pracą Heraklesa było wymiecenie w ciągu jednego dnia stajniAugiasza.Eurysteus promieniał myśląc o tym, jak brzydzić się będzie Hera-kles ładując gnój do koszów i wynośząc je na własnych plecach.Augiasz, królElidy, był synem Heliosa lub Elejosa i Naupiadamy, córki Amfidamasa, lubte\, jak twierdzą niektórzy, Ifiboe.Jeszcze inni zwą go synem Posejdona.Miałnajbogatsze na świecie trzody i stada, z boskiej bowiem woli b#ły one wolneod chorób i nieskończenie płodne; nigdy te\ n#e roniły.Co prawda, niemalzawsze wydawały na świat \eńskie potomstwo.Miał jednak poza tym trzystabiałonogich czarnych byków i dwieście byków czerwonych, rasowych.Pozatym jeszcze dwanaście niezwykłych srebrzystobiałych byków poświęconychojcu, Heliosowi.Ten tuzin byków chronił jego stada przed rabusiami z lesis-tych gór.1b.Przez wiele lat nie.wynoszono gnoju ze stajni i owczarń Augiasza,i chocia\ przykry smród nie szkodził bydłu, stał się jednak zródłem zarazy,która nawiedziła cały Peloponez.Co więcej, pastwiska górskie le\ały pod takgrubą warstwą gnoju, \e nie nadawały się ju\ więcej do orki pod zbo\e.2c.Herakles z daleka przywitał się z Augiaszem i obiecał oczyścić stajnieprzed zapadnięciem zmierzchu w zamian za dziesięcinę #ydła.Augiasz śmiałsię z niedowierzaniem i wezwał Fyleusa, swego najstarszego syna na świadkapropozycji Heraklesa."Przysięgnij, \e skończysz robotę przed nastaniemnocy!" - za\ądał Fyleus.Przysięga, którą Herakles zło\ył klnąć się na imięswego ojca, była pierwszą i ostatnią, jaką kiedykolwiek składał.Augiaszrównie\ przysiągł, \e dotrzyma warunków umowy.W tej chwili Faeton,przywódca dwunastu białych byków, rzucił się na Heraklesa, poniewa\127.c-127.I 407wydawało mu się, \e ma przed sobą lwa.Herakles schwycił byka za lewy róg,zgiął mu kark do ziemi i,powalił wyłącznie siłą swych rąk.3d
[ Pobierz całość w formacie PDF ]