[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Anafora(jest to powtórzenie zdania o podobnej konstrukcji zaczynaj¹ce siê od tego samego wyrazu; "Do Anny" Naborowski)4.Antyteza(zestawienie dwóch opozycyjnych znaczeniowo elementów wypowiedzi, najczêœciej zdañ)5.Hiperbolizacja(wyolbrzymienie, przesadne przedstawienie jakiegoœ zjawiska; "Do trupa" Morsztyn)6.Gradacja(jest to stopniowanie, wzrastaj¹ce napiêcie ® a¿ do pointy; "Niestatek" Morsztyn)7.Epitet(okreœlenie)8.Porównania9.Przerzutnia(Zdanie nie mieœci siê w jednym wersie i jego czêœæ zostaje przerzucona do nastêpnego; "Do trupa" Morsztyn"Ty masz zwi¹zane rêce, ja, wolnoœciZbywszy, mam rozum ³añcuchem powity")10.Metaforyka11.Motyw wanitatywny(marnoœciowy, wykorzystywanie tych wszystkich pojêæ, które kojarz¹ siê z przemijaniem i niesta³oœci¹ ¿ycia ® "DŸwiêk, cieñ, dym, wiatr, b³ysk, g³os, punkt" ® "Krótkoœæ ¿ywota" Naborowski)12.Kontrast(operowanie przenoœniami; "Niestatek" Morsztyn)13.Oksymoron(zestawienie dwóch wyrazów sprzecznych znaczeniowo, "mróz gorej¹cy, ogieñ lodowy")14.Pytania retoryczne"Cuda mi³oœci" Morsztyn15.Powtórzenia16.Pointa"Niestatek" Morsztyn17.Figura sumacji(zebranie w poincie elementów z wiersza; "Do Panny" Morsztyn)18.Paradoks(sformu³owanie zaskakuj¹ce swoj¹ treœci¹ na pozór bez sensu, "Do trupa" Morsztyn )19.Operowanie brzydot¹(ukazywanie bólu, cierpienia)20.Inwersja(przestawienie wyrazów)30.JAN ANDRZEJ MORSZTYN JAKO POETA DWORSKIJan Andrzej Morsztyn by³ poet¹ zwi¹zanym z dworem królewskim.Piastowa³ wiele urzêdów.By³ dworakiem i intrygantem ale te¿ sprawnym dyplomat¹.By³ skazany na banicjê i wygnany z kraju.Styl ¿ycia, który uprawia³ by³ odpowiedni barokowi dworskiemu.Poœwiêci³ siê ca³kowicie polityce.Poezja by³a dla niego tylko t³em.By³ uznawany za twórcê bardzo zdolnego.Jego utwory nawi¹zywa³y do marinizmu.Jego utwory nie podejmowa³y tematyki trudnej lecz ³atw¹, zwi¹zan¹ z flirtem dworskim.Utwory by³y zbudowane sprawnie.Charakterystyczny by³ przejaw formy nad treœci¹.30.1 MI£OŒÆ JAKO NACZELNY TEMAT UTWORÓW J.A.MORSZTYNAJan Andrzej Morsztyn najchêtniej pisa³ o mi³oœci.Nie by³o to jednak bezpoœrednie wypowiedzenie uczuæ o ukochanej.By³y to wiersze bêd¹ce wyrazem flirtu, który odznacza siê dworsk¹ elegancj¹ i salonowym dowcipem.Zwi¹zek tematyki mi³osnej z biografi¹ autora i jego pogl¹dem na zadania literatury."Niestatek"Autor wylicza zjawiska, które musia³y by siê spe³niæ by jakakolwiek kobieta sta³a siê stateczna.S¹ to zjawiska zaczerpniête z przyrody i niemo¿liwe."Starej"Jest to z³oœliwy epigramat.Podmiot liryczny wylicza pewnej kobiecie jaka jest stara."Na Tomka"Kobieta, do której zaleca siê Tomek jest bardzo bogata i chora.Tomek dostrzegaj¹c te zalety chce zostaæ bogatym wdowcem i w pogoni za posagiem zaprzedaje sam siebie."Niestatek II"Podmiot liryczny wychwala pannê tylko jak jest w nim w zgodzie.Gdy s¹ w niezgodzie panna ta jest brzydka.S¹ tu dwa obrazy.Pierwszy to wyraz zachwytu zaprezentowan¹ piêkn¹ kobiet¹.Drugi prezentuje kobietê szpetn¹ i okropn¹.W obu obrazach s¹ elementy przesady."Do trupa"Jest to sonet.Z utworu tego wynika wniosek, ¿e lepiej nie ¿yæ ni¿ byæ zakochanym.Cz³owiek zakochany ma œwiadomoœæ swojego zniewolenia.30.2 FORMA UTWORÓW J.A.MORSZTYNA I JEJ ZWI¥ZEK Z TREŒCI¥Treœæ utworów Morsztyna jest ma³o istotna.Wa¿na jest natomiast ich forma.Stosowa³ on wiele œrodków artystycznych np.: anafora, wyliczenie, koncept, gradacja, hiperbolizacja.Pisa³ tak¿e utwory bardzo krótkie np.: "Starej".30.3 DLACZEGO J.A.MORSZTYNA MO¯NA NAZWAÆ POET¥ KONCEPTUALIST¥Jana Andrzeja Morsztyna mo¿na nazwaæ konceptualist¹, poniewa¿ w swoich utworach u¿ywa³ konceptu.G³ównym zadaniem jego poezji by³ zaskakuj¹cy, wrêcz szokuj¹cy czytelnika pomys³ - koncept dotycz¹cy formy lub treœci.Przyk³adem mo¿e tu byæ utwór pod tytu³em "Niestatek", do koñca utworu nie wiemy po co podmiot liryczny wylicza zjawiska przyrody.W utworze pod tytu³em "Niestatek II" przeciwstawione s¹ dwa obrazy kobiety.31.twórczoœæ daniela naborowskiego31.1 TYPOWE CECHY EPOKI (NP.: VANITAS) W POEZJI D.NABOROWSKIEGONaborowski wprowadza w kr¹g barokowej literatury zainteresowanie przemijaniem.Wiersze pod tytu³ami: "Marnoœæ" i "Krótkoœæ ¿ywota" prezentuj¹ postawê cz³owieka wobec ¿ycia i œmierci.Cz³owiek powinien siê cieszyæ i bawiæ ale pobo¿nie i uczciwie.Trzeba siê baæ Boga.Ca³e ¿ycie cz³owieka, który myœli o przysz³oœci jest napiêtnowane pewnym tragizmem.Cz³owiek podlega czasowi i jego destrukcyjnej sile.Naborowski twierdzi nawet, ¿e ¿ycie to ci¹g³e umieranie.Cz³owiek ju¿ gdy siê rodzi zaczyna umieraæ.Naborowski twierdzi, ¿e œwiat nale¿y przyj¹æ takim jaki jest.Cz³owiek nie jest doskona³y.Bóg jest potê¿ny i cz³owiek powinien mu siê podporz¹dkowaæ.W wierszu pod tytu³em "Cnota grunt wszystkiemu" Naborowski przedstawia cnotê jako zaletê cz³owieka i jego wielk¹ wartoœæ.Cz³owiekowi nic nie daj¹ dobra materialne.Jedyn¹ wartoœci¹, która nie przemija i jest godna uwagi to w³aœnie cnota.Cnota daje wszystko: szczêœcie, satysfakcjê z ¿ycia.Temu, który nie mia³ cnoty dobra materialne nie dadz¹ nic po œmierci.32.WAC£AW POTOCKI JAKO G£ÓWNY PRZEDSTAWICIEL LITERATURy DWORKOWEJ32
[ Pobierz całość w formacie PDF ]