[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.6 01.STRUKTURA I RODZAJE ZWIATOPOGLD�W.IDEOLOGIA.-Człowiek podejmuje przedsięwzięcia poznawcze bądz ze względu na doraznepotrzeby \yciowe (indywidualne, grupowe, gatunkowe), bądz ze względu na swojezainteresowania czysto teoretyczne, bądz wreszcie celem uporządkowania swojegopostępowania i znalezienia lub nadania sensu swemu \yciu traktowanemu jakocałość.Osiągnięcie nawet najbardziej praktycznych i doraznych celów wymagarzetelnej wiedzy.Poznanie mo\e słu\yć zadaniom pozapoznawczym, jednak\e wswym przebiegu winno być tylko poznaniem, tylko poszukiwaniem (uzyski-waniem) prawdy.39 Tendencję do całościowego uporządkowania swego postępowania i ustaleniasensu \ycia nazwijmy poszukiwaniem światopoglądu.Nie mo\na bowiem reali-zować jej nie rozwa\ając istoty i sposobu istnienia otaczającego nas świata.Z w i a t o p o g l ą d jest to zespół przekonań i postaw, twierdzeń, ocen inorm, który - przynajmniej w oczach zwolenników czy wyznawców - stanowispójny, całościowy obraz rzeczywistości (tego, co istnieje), porządkujący(wartościujący i normujący) postępowanie względem siebie i otoczenia.U osóbnastawionych bardziej intelektualnie i krytycznie, u tych, których trudności iskomplikowane nieraz sytuacje zmuszają do samodzielnych, zasadniczych decyzji,występuje troska o to, a\eby owa spójność poglądu na świat nie była pozorna i abyjego wybór nie był czymś przypadkowym i nieumotywowanym.Zwiatopogląd jest zbiorem elementów i czynników dosyć ró\norodnych.Wka\dym razie pełny światopogląd zawiera rozstrzygnięcia zagadnienia sensu \ycia,ostatecznego celu działania, hierarchii dóbr.Nasuwają się tu pytania o istotę i racjęistnienia nas samych, otaczającego nas świata, o ostateczną podstawę norm iodpowiedzialności moralnej, o nieśmiertelność duszy ludzkiej (lub człowieka), oistnienie Boga.Pytania te stawia równie\ na swoim terenie filozofia.Owazbie\ność tematyki z jednej strony powoduje nie gasnące nigdy zainteresowaniaszerokiego grona ludzi filozofią, z drugiej prowadzi do ciągłych nieporozumień.Poniewa\ filozofia omawia sprawy, które ka\dego dotyczą, obchodzą i bolą,człowiek szukający lub mający ju\ światopogląd uwa\a się za kompetentnego wsprawach filozoficznych.Czym innym jest jednak filozofowanie zaanga\owaneświatopoglądowo, usługowe", a czym innym naukowe uprawianie filozofii.Pełniąone odmienne funkcje i rozwiązują swoją problematykę kierując się innymimotywami.Filozofii nie mo\e uprawiać człowiek z ulicy" bez przejściaodpowiedniego treningu i zdobycia niezbędnej kompetencji.Pod tym względemfilozofia nie ró\ni się od innych nauk, np.od matematyki czy fizyki.Oczywiście naukowo uprawiana filozofia mo\e pełnić rozmaite po\ytecznefunkcje w ró\nych dziedzinach \ycia i kultury.Jednak\e wszystkie te praktycznezastosowania filozofii (w budowaniu poglądu na świat, motywowaniu decyzjimoralnych, pogłębianiu prze\yć religijnych i estetycznych) są racjonalnieuprawnione tylko wtedy, gdy sama filozofia jest odpowiedzialnie uzyskanympoznaniem przez wyspecjalizowane podmioty poznające.Właściwe uprawianiefilozofii wymaga pewnej ascezy, polegającej na umiejętnym eliminowaniu wprocesie poznawania czynników pozapoznawczych, wolitywno-emocjonalnych,nawyków i uprzedzeń, oraz wymaga usprawnienia intelektu do utrzymania się przywłaściwym filozofii punkcie widzenia, do odpowiedniej dyscypliny myślenia, dokrytycyzmu i uczulenia na ścisłość sformułowań i rozumowań, na uwa\ność idociekliwość percepcji i analizy.Właściwe zrozumienie analiz i wy-40 ników filozoficznych wymaga przyswojenia sobie aparatury pojęciowej filozofa,aparatury bynajmniej nie przypadkowej i zbędnej.W budowie światopoglądu biorą te\ udział nauki szczegółowe, zarównoprzyrodnicze, jak i humanistyczne.Jednak\e sama wiedza - filozoficzna i naukowa- nie wystarczy do zaanga\owania całej osobowości ludzkiej, do podjęcia wią\ącejdecyzji w sprawie wyboru i realizacji celu naszego \ycia, akceptacji (odkrytego)sensu naszego istnienia.Oczywiście troska o trafność i skuteczność tych decyzjiprowadzi do racjonalizacji światopoglądu, nie doprowadzi jednak do uto\samieniaświatopoglądu z wiedzą
[ Pobierz całość w formacie PDF ]