[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.6 01.STRUKTURA I RODZAJE ZWIATOPOGLDÓW.IDEOLOGIA.-CzÅ‚owiek podejmuje przedsiÄ™wziÄ™cia poznawcze bÄ…dz ze wzglÄ™du na doraznepotrzeby \yciowe (indywidualne, grupowe, gatunkowe), bÄ…dz ze wzglÄ™du na swojezainteresowania czysto teoretyczne, bÄ…dz wreszcie celem uporzÄ…dkowania swojegopostÄ™powania i znalezienia lub nadania sensu swemu \yciu traktowanemu jakocaÅ‚ość.OsiÄ…gniÄ™cie nawet najbardziej praktycznych i doraznych celów wymagarzetelnej wiedzy.Poznanie mo\e sÅ‚u\yć zadaniom pozapoznawczym, jednak\e wswym przebiegu winno być tylko poznaniem, tylko poszukiwaniem (uzyski-waniem) prawdy.39TendencjÄ™ do caÅ‚oÅ›ciowego uporzÄ…dkowania swego postÄ™powania i ustaleniasensu \ycia nazwijmy poszukiwaniem Å›wiatopoglÄ…du.Nie mo\na bowiem reali-zować jej nie rozwa\ajÄ…c istoty i sposobu istnienia otaczajÄ…cego nas Å›wiata.Z w i a t o p o g l Ä… d jest to zespół przekonaÅ„ i postaw, twierdzeÅ„, ocen inorm, który - przynajmniej w oczach zwolenników czy wyznawców - stanowispójny, caÅ‚oÅ›ciowy obraz rzeczywistoÅ›ci (tego, co istnieje), porzÄ…dkujÄ…cy(wartoÅ›ciujÄ…cy i normujÄ…cy) postÄ™powanie wzglÄ™dem siebie i otoczenia.U osóbnastawionych bardziej intelektualnie i krytycznie, u tych, których trudnoÅ›ci iskomplikowane nieraz sytuacje zmuszajÄ… do samodzielnych, zasadniczych decyzji,wystÄ™puje troska o to, a\eby owa spójność poglÄ…du na Å›wiat nie byÅ‚a pozorna i abyjego wybór nie byÅ‚ czymÅ› przypadkowym i nieumotywowanym.ZwiatopoglÄ…d jest zbiorem elementów i czynników dosyć ró\norodnych.Wka\dym razie peÅ‚ny Å›wiatopoglÄ…d zawiera rozstrzygniÄ™cia zagadnienia sensu \ycia,ostatecznego celu dziaÅ‚ania, hierarchii dóbr.NasuwajÄ… siÄ™ tu pytania o istotÄ™ i racjÄ™istnienia nas samych, otaczajÄ…cego nas Å›wiata, o ostatecznÄ… podstawÄ™ norm iodpowiedzialnoÅ›ci moralnej, o nieÅ›miertelność duszy ludzkiej (lub czÅ‚owieka), oistnienie Boga.Pytania te stawia równie\ na swoim terenie filozofia.Owazbie\ność tematyki z jednej strony powoduje nie gasnÄ…ce nigdy zainteresowaniaszerokiego grona ludzi filozofiÄ…, z drugiej prowadzi do ciÄ…gÅ‚ych nieporozumieÅ„.Poniewa\ filozofia omawia sprawy, które ka\dego dotyczÄ…, obchodzÄ… i bolÄ…,czÅ‚owiek szukajÄ…cy lub majÄ…cy ju\ Å›wiatopoglÄ…d uwa\a siÄ™ za kompetentnego wsprawach filozoficznych.Czym innym jest jednak filozofowanie zaanga\owaneÅ›wiatopoglÄ…dowo, usÅ‚ugowe", a czym innym naukowe uprawianie filozofii.PeÅ‚niÄ…one odmienne funkcje i rozwiÄ…zujÄ… swojÄ… problematykÄ™ kierujÄ…c siÄ™ innymimotywami.Filozofii nie mo\e uprawiać czÅ‚owiek z ulicy" bez przejÅ›ciaodpowiedniego treningu i zdobycia niezbÄ™dnej kompetencji.Pod tym wzglÄ™demfilozofia nie ró\ni siÄ™ od innych nauk, np.od matematyki czy fizyki.OczywiÅ›cie naukowo uprawiana filozofia mo\e peÅ‚nić rozmaite po\ytecznefunkcje w ró\nych dziedzinach \ycia i kultury.Jednak\e wszystkie te praktycznezastosowania filozofii (w budowaniu poglÄ…du na Å›wiat, motywowaniu decyzjimoralnych, pogÅ‚Ä™bianiu prze\yć religijnych i estetycznych) sÄ… racjonalnieuprawnione tylko wtedy, gdy sama filozofia jest odpowiedzialnie uzyskanympoznaniem przez wyspecjalizowane podmioty poznajÄ…ce.WÅ‚aÅ›ciwe uprawianiefilozofii wymaga pewnej ascezy, polegajÄ…cej na umiejÄ™tnym eliminowaniu wprocesie poznawania czynników pozapoznawczych, wolitywno-emocjonalnych,nawyków i uprzedzeÅ„, oraz wymaga usprawnienia intelektu do utrzymania siÄ™ przywÅ‚aÅ›ciwym filozofii punkcie widzenia, do odpowiedniej dyscypliny myÅ›lenia, dokrytycyzmu i uczulenia na Å›cisÅ‚ość sformuÅ‚owaÅ„ i rozumowaÅ„, na uwa\ność idociekliwość percepcji i analizy.WÅ‚aÅ›ciwe zrozumienie analiz i wy-40ników filozoficznych wymaga przyswojenia sobie aparatury pojÄ™ciowej filozofa,aparatury bynajmniej nie przypadkowej i zbÄ™dnej.W budowie Å›wiatopoglÄ…du biorÄ… te\ udziaÅ‚ nauki szczegółowe, zarównoprzyrodnicze, jak i humanistyczne.Jednak\e sama wiedza - filozoficzna i naukowa- nie wystarczy do zaanga\owania caÅ‚ej osobowoÅ›ci ludzkiej, do podjÄ™cia wiÄ…\Ä…cejdecyzji w sprawie wyboru i realizacji celu naszego \ycia, akceptacji (odkrytego)sensu naszego istnienia.OczywiÅ›cie troska o trafność i skuteczność tych decyzjiprowadzi do racjonalizacji Å›wiatopoglÄ…du, nie doprowadzi jednak do uto\samieniaÅ›wiatopoglÄ…du z wiedzÄ…
[ Pobierz całość w formacie PDF ]