[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Składały się nań małe figurki gliniane (0,4-4 cm.)przedstawiające kule, dyski, półksię\yce, sto\ki, cylindry, tetraedy, owoidy, a nawet realistyczne42 głowy zwierzęce.Były one przekaznikami dobrze określonych znaczeń (np.wartości liczbowych wsystemie 60-nym, ró\nych kategorii przedmiotów materialnych i gatunków zwierząt hodowlanych),umo\liwiając prowadzenie rozległych kontaktów informacyjnych w zakresie handlu i sądownictwa,a były nawet stosowane w traktatach pokojowych.Zbiory tych figurek były wygodnie pakowane wmałe, gliniane skrzyneczki.Schmandt-Besserat udowodniła tak\e, \e co najmniej 40 z tych rzezbiarskich ideogramówstanowiło podstawę dla form znaków pózniejszego pisma klinowego, którym przypisano te sameznaczenia.Ostatecznie, szybko narastająca ewolucja kulturowa w obrębie staro\ytnych ośrodkówcywilizacji zurbanizowanej, zdeterminowana potrzebami w dziedzinie precyzyjnej i informatywnejdokumentacji ideologii i wiedzy astrobiologicznej i technicznej oraz przepisów prawno-administracyjnych itd.spowodowało wynalezienie zapisu piśmiennego.W czasie między 4000 a 1500 r.pne.powstają więc i rozwijają się ró\ne zapisy piśmienne wpostaci systemów pisma analitycznego (np.hieroglificzne pisma Egiptu, Krety, Harappy, Chin, lubklinowe pismo Mezopotamii).Wykazują one następujące własności: 1.niewątpliwy związekgenetyczny ze znakami pikto- i ideograficznymi, 2.dalszą miniaturyzację i pełną standaryzacjęzarówno samej formy znaków, jak i struktury zapisu, który staje się sekwencyjny w poziomie lubpionie, 3.stosunkowo szybkie wykonanie zapisu na specjalnym materiale, łatwym do przeniesieniai magazynowania (papirus, tabliczki gliniane, płytki metalowe, tkaniny itp.), 4.sformułowanie dośćścisłych reguł zapisywania słów, sylab, a niekiedy i samych głosek, lub intonacji poszczególnychznaków, jak równie\ elementów struktury gramatycznej (tzw.determinatywy), przy jednoczesnymrealizowaniu w ró\nym stopniu symbolizacji obrazowej.Konieczność manipulowania jednak du\ą ilością znaków pisma analitycznego (od kilkuset dowielu tysięcy), przy zbyt skomplikpwanej ich formie, uwarunkowało upowszechnienie się nowegowynalazku tj.zapisu alfabetycznego, który został wynaleziony przypuszczalnie w okresie inwazjiHyksosów (1730-1580 pne.) w zakresie północnej grupy języków semickich na terenie Syrii lubbPalestyny.Punktem wyjścia mogła yć idea notowania głosek w piśmie klinowym z Ugarit,skojarzona z prahistorycznymi ideogramami śródziemnomorskiej Europy i niektórymi hieroglifamiegipskimi.Ryc.4.Sekwencja ewolucyjna systemów trwałych oznakowań symbolicznych w społecznym przekazie informacjiFazy ewolucji kulturowej Typy oznakowań Liczba, wielkość i forma Struktura zapisuznakówGórny paleolit(42000-11000 p.n.e.) Zapis ikoniczny w Praktycznie Brak reguł strukturalnychplastycznej sztuki odzwierciedlaniawytworach przedstawiającej wyobra\eń wzrokowychoraz pikto- i ideogramy o nieokreślona z wyjątkiemściślej nieokreślonym zasadyMezolit i neolit Zapis ideograficzny Od kilkuset do Zgrupowania znaków(11000-4500 w uproszczonych obrazach kilkudziesięciu oddzielonych odp.n.e.) przedmiotów i Zminiaturyzowanych siebie pustymizgeometryzowanych pikto- i ideogramów przestrzeniami oideogramach niezbyt precyzyjnieokreślonych regułachrozmieszczenia43 Paleometal Zapis piśmienny Od kilkudziesięciu Szeregowa w(wczesna analityczny w tysięcy do kilkuset silnie poziomie lub pionieurbanizacja, oznakowaniach o zminiaturyzowanych4000-1500 nawiązaniach znaków o uproszczonejp.n.e.) piktograficznych postaciNeometal Zapis piśmienny Kilkadziesiąt dowolnie Szeregowa, zwykle(środkowa i pózna alfabetyczny w pomniejszonych i bardzo w poziomieurbanizacja, 1500 p.n.e.- XIX w.) Oznakowaniach uproszczonych znakówuwolnionych odSkojarzeń obrazowychWspółczesna Techniczne urządzenia do W zasadzie dowolne W zasadzie dowolnecywilizacja utrwalanianaukowo-techniczna XX w.) Audiowizualnego przekazuMateriał, w którym zapis Przenoszone Kulturowy sensCiąg dalszy:wykonano i czas znaczenia przystosowawczywykonania oraz odczytuGórny paleolit(42000-11000 p.n.e.) Powierzchnie naskalne, Wyobra\eniowe i Eksterioryzacja i utrwalaniekość, glina; długi czas Wyobra\eniowo- wyobra\eń postrzegawczych iwykonywania i odczytu pojęciowe symbole fantastycznych; wspomaganieosobniczo zró\nicowanego archetypowe tradycji ustnej w przekaziepamięci kulturowej; udział wsystemach inicjacji społeczno-religijnej i zachowaniachmagicznychMezolit i neolit j.w.oraz materiały łatwo j.w.ale z przewagą Eksterioryzacja i utrwalanie(11000-4500 przenośne, np.kora kodowania intuicji pojęć zwerbalizowanych; du\ap.n.e.) drzewa, skóra, tkanina, pojęciowych, a precyzja w utrwalaniuceramika; skrócenie czasu niekiedy i wyra\eń wszelkich danych mo\liwychwykonania i odczytu werbalnych do zakomunikowania wmowie artykułowanejPaleometal Specjalnie wynalezione do Elementy Eksterioryzacja treści(wczesna łatwego zapisu łatwo fonetyczne języka: pojęciowych dla celów j.w.urbanizacja, przenośne materiały, dalsze klasa pojęć, całe oraz dokładniejsze środki4000-1500 skrócenie czasu wykonania słowa i sylaby, mnemotechniczne dlap.n.e.) i odczytu osobniczo niekiedy te\ i przekazu konkretnychjednorodnego głoski lub intonacje informacji genealogicznych ikronikarskich orazastronomicznychNeometal j.w.z upowszechnieniem Podstawowe Eksterioryzacja i utrwalenie(środkowa i pózna papieru i formy elementy zwerbalizowanych pojęć; dośćurbanizacja, 1500 p.n.e.- XIX w.) ksią\kowej, fonetyczne języka: dokładny zapis danychumo\liwiającej zawarcie spółgłoski i odnoszących się do wiedzy ibardzo obszernego zapisu; samogłoski, znaki religii, prawa, administracji,łatwa przenośność i przestankowe, polityki i handlumagazynowanie; wybitne pytajniki itp.zwiększenie szybkościwykonania zapisu, naskutek wynalazku drukuoraz pełna jednorodnośćosobnicza odczytuWspółczesna Taśmy filmowe i Dokładne Eksterioryzacja procesualna icywilizacja magnetofonowe, odwzorowywanie jej utrwalenie; mo\liwośćnaukowo-techniczna XX w.) magnetowidy, ró\ne postrze\eń i przekazu informacji w"rządzenia elektroniczne dowolnegoZapis alfabetyczny stanowił ekonomizację pisma analitycznego, charakteryzując sięnastępującymi właściwościami: 1.pełnym oderwaniem formy znaków od skojarzeń obrazowych, w44 powiązaniu z całkowitą miniaturyzacją i zdecydowaną redukcją liczby znaków (od 22 do 52), 2.wybitnym przyspieszeniem wykonywania zapisu, 3.precyzyjnymi regułami przypisywaniaelementarnych znaczeń fonetycznych poszczególnym znakom, co gwarantowało arbitralnośćprzekazu informacji lingwistycznej i zwiększało szybkość odczytu.W ciągu trzech tysięcy lat, zapis alfabetyczny zaspakajał potrzeby komunikowania się wspołeczeństwach cywilizowanych w zakresie dokumentacji trwałej.Jednak i ta forma zapisu, któraumo\liwiała przekaz informacji między nawet odległymi w czasie i przestrzeni pokoleniami, okazałasię niewystarczająca dla cywilizacji XX wieku, w związku z lawinowo narastającym postępemnaukowo-technicznym, z jego wymogiem bardzo ekonomicznego i mo\liwie wielostronnegorozwoju wszelkich sposobów utrwalania informacji, zarówno bezpośrednich (postrze\eniowych),jak i symbolicznych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]