[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pirożnikow: 1 kg owoców wydrylować i wstawić w żaroodpornym naczyniu na kilka godzin do letniego piekarnika.NastÄ™pnie dolaćtrochÄ™ wody i rozgotować na masÄ™.W drugim naczyniu przygotowaćsyrop z 1 szklanki wody i 1 kg cukru.MasÄ™ wrzucić do syropui zakwasić 1 cytrynÄ….Gotować ciÄ…gle mieszajÄ…c, aż masa bÄ™dzieodstawaÅ‚a od brzegów naczynia.NastÄ™pnie pogotować chwilÄ™ nadużym ogniu i przeÅ‚ożyć do maÅ‚ych foremek wysypanych cukrem.Podsuszyć w piekarniku.Takie marmoladki najlepiej przechowujÄ… siÄ™w szczelnie zamkniÄ™tym sÅ‚oiku".SÄ… pracochÅ‚onne, ale.palce lizać!Owoce gÅ‚ogu sÄ… doskonaÅ‚e do wyrobu wina, można je Å‚Ä…czyćz kwaÅ›nymi jabÅ‚kami i w ten sposób wytwarzać smaczne dżemy,suszonych kwiatów i owoców gÅ‚ogu używamy wreszcie do aromatyzowania win i innych domowych przetworów (np.kompotów, kisieli,galaretek, dżemów, nalewek alkoholowych).Powróćmy jeszcze do medycyny ludowej, która już od wiekówstosowaÅ‚a głóg nie tylko jako Å›rodek nasercowy.KiedyÅ› jego wywaruużywano także przeciwko bólowi zÄ™bów, a tak zwane sÅ‚abowitedzieci kÄ…pano w wodzie, w której wygotowywano wczeÅ›niej kwitnÄ…ce94 gaÅ‚Ä…zki gÅ‚ogu.Owoce dawano także dzieciom o bladych buziachi niejadkom.W Å›redniowieczu mielonych owoców gÅ‚ogu dodawano domÄ…ki, z której miaÅ‚ być wypieczony chleb, co poprawiać miaÅ‚o i smaki wartość odżywczÄ… pieczywa.A staropolska zupa z gÅ‚ogu, o czym jestemcaÅ‚kowicie przekonany, bÄ™dzie nam smakowaÅ‚a i dzisiaj.Aby jÄ…przyrzÄ…dzić, dojrzaÅ‚e owoce (Å›wieże lub suszone) trzeba rozgotowaćz miÄ™kiszem buÅ‚ki, przetrzeć przez sito, doprawić do smaku biaÅ‚ym winemi cynamonem, dosÅ‚odzić i zagotować.ZupÄ™ podajemy z grzankami.JeÅ›li na swojej drodze spotkacie kiedyÅ› rozÅ‚ożysty krzew gÅ‚ogu,pomyÅ›lcie, że może on mieć nawet kilkaset lat.A zatem owoce z tegokrzewu zrywać mogli nasi pradziadowie!JaÅ‚owiec pospolity(Juniperys communis L.)Inne nazwy: jodÅ‚owiec, cedr, cedr czerwony.Angielska: Juniper.Francuska: Genevrier commun.Niemiecka:Gemeiner Wacholder.Rosyjska: Możżewielnik obyknowiennyj.Chociaż roÅ›nie na glebach jaÅ‚owych piaszczystych lub kamienistych (stÄ…d nazwa: jaÅ‚owiec) od niepamiÄ™tnych czasów w wierzeniachludowych uchodziÅ‚ za krzew obdarzony mocÄ… przepÄ™dzania diabłów,upiorów czy przeróżnych zmor dziennych i nocnych.Iglasta gaÅ‚Ä…zkajaÅ‚owca noszona w ubraniu, zatkniÄ™ta za nakrycie gÅ‚owy lub za Å›wiÄ™tyobraz wiszÄ…cy w domu chroniÅ‚a naszych praprzodków przed czarami.W Å›redniowiecznych zabobonach wierzono, że okadzenie dymemjaÅ‚owcowym wnÄ™trza chaty odpÄ™dza morowe powietrze", a odymienieobory chroni bydÅ‚o (wypÄ™dzane szczególnie wiosnÄ… na paszÄ™) przedchorobami i wszelkimi urokami.JaÅ‚owiec byÅ‚ również roÅ›linÄ… wróżebnÄ….Jak opisuje to M.Ziółkowska w książce GawÄ™dy o drzewach, W dniuÅ›wiÄ™tego Andrzeja panna musiaÅ‚a pobiec o północy do pobliskiegolasu, zanurzyć lewÄ… rÄ™kÄ™, bo od serca, w kolczastÄ… koronÄ™ jaÅ‚owcai mówiÄ…c: RwÄ™ ciÄ™ piÄ™cioma palcami, szóstÄ… dÅ‚oniÄ…, niech mnie oddziÅ› chÅ‚opcy goniÄ…" urwać jednÄ… gaÅ‚Ä…zkÄ™.Potem, nie oglÄ…dajÄ…c siÄ™za siebie, wrócić jak najszybciej do domu i dopiero tu sprawdzić, coprzyniosÅ‚a.GaÅ‚Ä…zka zielona wróżyÅ‚a kawalera, zbrÄ…zowiaÅ‚a wdowca,a caÅ‚kiem uschniÄ™ta starego dziada".Swoim zasiÄ™giem Juniperus communis obejmuje caÅ‚Ä… EuropÄ™, BliskiWschód, AzjÄ™ ZrodkowÄ… i AmerykÄ™ PółnocnÄ….W Polsce roÅ›niepowszechnie z wyjÄ…tkiem części poÅ‚udniowo-wschodniej.95 +$&%£*&"JaÅ‚owiec pospolity to najczęściej kilkumetrowy krzew dwupienny,rzadziej drzewo dorastajÄ…ce do 15 m wysokoÅ›ci, o prostym pniuz szarobrunatnÄ… korowinÄ… i silnie rozgaÅ‚Ä™zionymi, mocnymi, giÄ™tkimipÄ™dami.Jego liÅ›cie" stanowiÄ… ostre, silnie kÅ‚ujÄ…ce i wiecznie zieloneszpilki osadzone po 3 w okółku.Owocami sÄ… dojrzewajÄ…ce dwa latakuliste tzw.szyszkojagody o Å›rednicy kilkumilimetrowej, w pierwszymroku zielone, w drugim (już dojrzaÅ‚e) niebieskawoczarne z woskowymnalotem, przy rozgryzieniu poczÄ…tkowo sÅ‚odkawe pózniej jednakgorzkawe, korzenne, z posmakiem żywicznym.I wÅ‚aÅ›nie dojrzaÅ‚eowoce sÄ… surowcem zielarskim.Zbieramy je w rzadkich lasach, nasÅ‚onecznych wzgórzach, za suchych (piaszczystych i kamienistych)nieużytkach od póznej jesieni (pazdziernik) do wczesnej wiosny(marzec), ale najlepiej rozpocząć zbiory zawsze po pierwszych przymrozkach, dziÄ™ki którym owoce dobrze siÄ™ obsypujÄ….Dlaczego jest totakie ważne? A no spróbujcie zrywać jagody" goÅ‚Ä… rÄ™kÄ… boleÅ›niepokÅ‚ujecie dÅ‚onie! ZaÅ› owoce zbierane w rÄ™kawicy trudno utrzymać wysmykujÄ… siÄ™ i gubiÄ…, najlepiej wiÄ™c rozÅ‚ożyć na ziemi pÅ‚achtÄ™i potrzÄ…sać krzewem, a kiedy zmarzniÄ™te Å‚atwo opadnÄ…, wystarczytylko starannie przebrać je z gaÅ‚Ä…zek, igliwia i nieforemnych orazzielonych kuleczek.(Przy otrzÄ…saniu jaÅ‚owców nie wolno jednakstosować np.kija czy grabi, gdyż roÅ›linÄ™ Å‚atwo uszkodzić, a wtedyniechybnie uschnie!) Owoce suszymy ostrożnie w temperaturze niewyższej niż 40°C, gdyż przesuszone tracÄ… zapach, matowiejÄ… i marszczÄ…siÄ™.(NajlepszÄ… jakość majÄ… wtedy, kiedy po roztarciu w palcach niewydzielajÄ… soku, tylko ciÄ…gnÄ…cÄ… siÄ™ wokół pestek smółkÄ™).A jakie zawierajÄ… substancje czynne, czyli mówiÄ…c inaczej leczÄ…ce? Przede wszystkim olejek eteryczny, a w nim liczne terpeny(m.in.pinen, kadinen, kamfen i najważniejszy terpinenol), flawo-noidy, kwasy organiczne (jabÅ‚kowy, mrówkowy, octowy), cukry(glukoza i fruktoza), garbniki, zwiÄ…zki żywicowe, gorycze, solemineralne i witaminÄ™ C
[ Pobierz całość w formacie PDF ]