Owsiak Stanisław Podstawy nauki finansów(1)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W ostatnim przypadku:elem polityki monetarnej jest pobudzanie aktywności gospodarczej przez łatwiej-szy dostęp przedsiębiorców do kredytów bankowych.Operacje otwartego rynku mogą być realizowane jako:" operacje bezwarunkowe;� operacje warunkowe, czyli albo operacje warunkowego zakupu (REPO),albo operacje warunkowej sprzeda\y (Reverse REPO).Operacje REPO polegają na tym, \e bank centralny kupuje od banków han-dlowych papiery wartościowe pod warunkiem, \e banki odkupią je w wyznaczo-nym czasie i po określonej cenie.Ten rodzaj operacji otwartego rynku powodujezwiększenie, na ściśle określony czas, płynności systemu bankowego.Operacje Re-verse REPO polegają na sprzeda\y przez bank centralny bankom komercyjnym pa-pierów wartościowych pod warunkiem, \e banki te w wyznaczonym czasie od--przedadzą je bankowi centralnemu po określonej cenie.W wyniku operacji Rever-se REPO zmniejsza się płynność systemu bankowego w okresie, na który zostałazawarta transakcja między bankiem centralnym a bankami komercyjnymi.1 2 4 2Polityka fiskalnaPolityka fiskalnaPolityka fiskalnaPolityka fiskalnaCharakterystyka ogólnaCharakterystyka ogólnaCharakterystyka ogólnaCharakterystyka ogólnaPolitykę fiskalną mo\emy zdefiniować jako działalność państwa polegającąna wykorzystaniu instrumentów fiskalnych, tj.podatków i innych danin publicz-nych, wydatków, deficytów bud\etowych, długu publicznego, udzielanych gwaran-cji i poręczeń kredytów dla podmiotów gospodarczych itp., do osiągnięcia okre-ślonych celów, a zwłaszcza wysokiego stopnia wykorzystania mocy wytwórczych,stabilizacji cyklu koniunkturalnego (np.pobudzanie lub hamowanie popytu w go-spodarce, korygowanie nadmiernie zró\nicowanego rozkładu dochodów w społe-czeństwie, walka ze skutkami bezrobocia itp.).Cele te zmieniają się pod wpływemczasu i warunków panujących w danym kraju.W zale\ności od rodzaju zastosowa-nych narzędzi wyró\nia się ró\ne typy polityki fiskalnej: ekspansywną, restrykcyj-ną, pasywną, aktywną itp.10Z polityką fiskalną ściśle się wią\e kwestia fiskalizmu.Jest to pojęcie wielo-znaczne.Mo\e być ono rozumiane jako przymusowe przejmowanie dochodówpodmiotów prywatnych przez władze publiczne, zwłaszcza państwo.W takimWięcej na ten temat w: Z.Fedorowicz, Polityka fiskalna, Wydawnictwo Wy\szej Szkoły Ban-kowej, Poznań 1998 s.7-27.282 Polityka finansowa282282282ujęciu odzwierciedlałoby ono obiektywnie występujące zjawiska ingerencji pań-stwa w dochody bez sądów wartościujących, tzn.czy ingerencja ta jest umiarkowa-na, optymalna czy nadmierna.Pojęciu fiskalizm nadaje się niekiedy zabarwieniepejoratywne i wtedy oznacza ono nadmierną aktywność państwa w nakładaniui ściąganiu podatków, co wywołuje negatywne skutki w sferze produkcji, konsump-cji, inwestycji, oszczędności.Jest to nieporozumienie.Mo\na co najwy\ej mówićo nadmiernym fiskalizmie albo o błędnej polityce fiskalnej.Jak wynika z definicji polityki fiskalnej, jest ona kształtowana przez wiele ró\-nych czynników.Główne cele polityki fiskalnej zostały ju\ przedstawione przycharakterystyce celów polityki finansowej.W tym miejscu dokonamy więc konkre-tyzacji celów polityki fiskalnej.Cele polityki fiskalnej mo\na podzielić na:" cele fiskalne,5 cele pozafiskalne.Cele fiskalne polegają na tym, \e w wyniku prowadzonej polityki fiskalnej zo-staje zaspokojony popyt na pieniądz zgłaszany przez państwo.Popyt ten maw przewa\ającej mierze charakter dochodowy, tzn.jego zaspokojenie odbywa sięprzez przejmowanie dochodów od podmiotów znajdujących się poza państwem (go-spodarstwa domowe, przedsiębiorstwa).Popyt państwa na pieniądz mo\e być zaspo-kajany tak\e w sposób niedochodowy, tzn.przez zaciąganie przez państwo po\yczek.Cele pozafiskalne wynikają z roli, jaką państwo odgrywa w funkcjonowaniucałego systemu ekonomiczno-społecznego w warunkach porządku demokratyczne-go.Do celów pozafiskalnych państwa nale\y zaliczyć zwłaszcza:" promowanie wzrostu gospodarczego," łagodzenie niesprawności mechanizmu rynkowego,ograniczanie cykliczności procesów gospodarczych," walkę z bezrobociem," ograniczanie nadmiernego zró\nicowania dochodów," walkę z nieuczciwą konkurencją," ograniczanie negatywnych efektów zewnętrznych.Na podstawie dotychczasowych rozwa\ań mo\emy stwierdzić, \e państwo jestniewątpliwie podmiotem systemu ekonomicznego oraz systemu społecznego.Po-wszechnie przyjmuje się, \e państwo spełnia funkcje:" publiczne," społeczne," gospodarcze.Pełnienie przez państwo wymienionych funkcji prowadzi do jego udziałuw procesach gospodarczych.Najbardziej widocznym tego wyrazem jest bezpośred-ni udział państwa w alokacji zasobów pracy, ziemi i kapitału rzeczowego w zwią\-283 Rodzaje polityki finansowejku ze spełnianymi przez nie funkcjami, głównie w sektorze publicznym.Państwonie wytwarza \adnych dochodów, dlatego alokowane przez nie zasoby muszą byćfinansowane z dochodów wytworzonych przez inne podmioty.Istota ekonomicznejdziałalności państwa sprowadza się więc do redystrybucji dochodów.Naturą redy-strybucji dochodów jest to, \e w jej wyniku pewne podmioty gospodarujące są po-zbawiane części dochodów, podczas gdy inne są w nie zasilane.Domeną państwa jest jednak pośrednia rola w procesie alokacji zasobóww gospodarce.Rola ta polega na oddziaływaniu państwa na sytuację dochodowąpodmiotów gospodarujących albo przez ingerencję w ich dochody, albo przez po-prawę sytuacji dochodowej podmiotów.Wszystko to wchodzi w zakres polityki fi-skalnej państwa, której kształt jest uzale\niony od realizowanej przez państwo dok-tryny społecznej oraz ekonomicznej.Fiskalizm jest więc zjawiskiem obiektywnymw tym sensie, \e na obecnym etapie rozwoju cywilizacyjnego trudno sobie wyobra-zić funkcjonowanie tak zło\onej struktury, jaką jest społeczeństwo, bez istnienia in-stytucji państwa.Redystrybucja dochodów nastręcza trudności, gdy\ w rzeczywistości niejed-nokrotnie nie jest łatwo ustalić, które z tych celów (fiskalne, pozafiskalne) odgry-wają decydującą rolę.Prawidłowo prowadzona przez państwo działalność redystry-bucyjna dochodów powinna umiejętnie łączyć te dwa motywy.Gdy występuje takasytuacja, wówczas politykę fiskalną mo\emy określić jako racjonalną.W ujęciu historycznym fiskalny motyw redystrybucji dochodów był motywempierwotnym.Ta dominująca pierwotnie przyczyna przejmowania przez państwo do-chodów innych podmiotów występuje nadal, chocia\ w ostatnich dziesięcioleciachnakładała się na nią równie\ pozafiskalna funkcja współczesnego państwa.W związku z nawrotem do klasycznej ekonomii regulacyjna rola państwa, polega-jąca na korygowaniu nadmiernych rozpiętości dochodowych, jest przedmiotemostrej krytyki, do czego jeszcze powrócimy.W przypadku fiskalnych i regulacyjnych motywów redystrybucji dochodówprzez państwo inaczej rozkładane są akcenty.Redystrybucja dochodów dokonywa-na z motywów fiskalnych wysuwa na pierwszy plan konieczność zaspokojenia po-pytu państwa na pieniądz.Chodzi więc o to, aby państwo weszło w posiadanie do-chodów (pieniędzy) potrzebnych do wypełniania jego funkcji.Redystrybucja do-chodów dokonywana z motywów regulacyjnych polega na tym, \e dany podmiotalbo się pozbawia części dochodów, albo się w dochód wyposa\a [ Pobierz całość w formacie PDF ]

ebook; download; pobieranie; pdf; do ÂściÂągnięcia

Menu