[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Molier graÅ‚ w tejsztuce Lykarsisa, Armanda jednÄ… z dwu pasterek.Oto próbka dworskiej poezji tego fragmentu, którego treść jest tutaj dość obojÄ™tna:AkantAch, Dafne!TyrenEroxeno, spójrz na me cierpienie!DafneDaj mi pokój, Akancie.EroxenaZ daleka, Tyrenie.Akantdo DafneZa cóż tak srogo?127Tyrendo EroxenyCzemuż ma mila ucieka?Dafnedo AkantaSÅ‚odko mi żyć bez ciebie.Eroxenado TyrenaLubiÄ™ ciÄ™ z daleka.AkantCzyż nigdy nie ustanie twa niechęć okrutna?TyrenCzyż nigdy dola moja nie skoÅ„czy siÄ™ smutna?DafneCzyż nigdy siÄ™ nie skoÅ„czÄ… twe jÄ™ki i żale?EroxenaCzyż nigdy nie ustaniesz w natrÄ™tnym zapale?AkantJeÅ›li siÄ™ nie zlitujesz, rozpacz mnie pogrzebie.TyrenJeÅ›li mÄ…k mych nie skrócisz, zginąć mi bez ciebie!DafneJeÅ›li siÄ™ stÄ…d nie ruszysz, ja tu nie zabawiÄ™.EroxenaChcesz tu być, dobrze; lecz ciÄ™ samego zostawiÄ™.AkantOdchodzÄ™ wiÄ™c, niech srogi rozkaz twój siÄ™ ziÅ›ci.TyrenUsunąć z oczu przedmiot twojej nienawiÅ›ci&Kiedy w styczniu 1667 wznowiono Balet muz, Molier zastÄ…piÅ‚ MelicertÄ™ sielankÄ… hero-icznÄ…, SielankÄ… uciesznÄ….RÄ™kopis tej sielanki przepadÅ‚ bez Å›ladu; jedynie w libretcie Baletumuz zachowaÅ‚y siÄ™ ustÄ™py Å›piewane, przeznaczone do muzyki Lulliego.Te same cechy widowiska wplecionego w balet nosi komedyjka MiÅ‚ość malarzem, doÅ‚Ä…-czona jako czternasty numer programu do baletu Benserade a.I tu Molier kreÅ›li od rÄ™ki, niewysila siÄ™ na pomysÅ‚.Kochanek, który przebieraÅ‚ siÄ™ za lekarza, tu wÅ›liznie siÄ™ w dom za-zdroÅ›nika jako malarz, ale rzecz dzieje siÄ™ na Sycylii; pierwsze sceny komedii rozgrywajÄ… siÄ™w nocy, sÅ‚ychać dzwiÄ™ki serenady, owiewa nas atmosfera miÅ‚oÅ›ci i rozkoszy.WÅ›ród czterechMaurów, taÅ„czÄ…cych na koÅ„cu sztuki, jednym z nich jest sam Ludwik XIV.MÅ‚ody Francuz, bawiÄ…cy w podróży na Sycylii, oczarowany piÄ™knoÅ›ciÄ… branki Izadory, napróżno szuka sposobu obejÅ›cia czujnoÅ›ci zazdrosnego don Pedra; wreszcie udaje mu siÄ™ do-128trzeć do niej za porÄ™kÄ… przyjaciela swego, malarza, w którego zastÄ™pstwie ma robić jej portret.PiÄ™kna Izadora uchodzi ze swym kochankiem, don Pedro zaÅ› zostaje z kwitkiem, zmuszonypatrzeć na balet stanowiÄ…cy zakoÅ„czenie utworu.KreÅ›lÄ…c tÄ™ miÅ‚Ä… fantazjÄ™ tuż po Mizantropie, po Lekarzu mimo woli, wreszcie obok dwóchaktów Melicerty, daje Molier nowy dowód nadzwyczajnej gibkoÅ›ci i bujnoÅ›ci swego geniu-szu.Król bardzo byÅ‚ rad z udziaÅ‚u Moliera w Balecie muz i wyraziÅ‚ swoje zadowolenie caÅ‚ejtrupie, ale Molier, naginajÄ…c siÄ™ tak powolnie do życzeÅ„ królewskich, wciąż miaÅ‚ na oku swójcel: wystawienie Tartufa.Jakoż uzyskaÅ‚ to pozwolenie, niezupeÅ‚nie wyrazne co prawda, alebÄ…dz co bÄ…dz wystarczajÄ…ce, aby próbować wskrzesić sztukÄ™ pod zmienionym tytuÅ‚em.Choroba Moliera odwlokÅ‚a ten zamiar; dopiero w sierpniu 1667 ukazaÅ‚ siÄ™ na scenie ówPanulf, aby z niej ustÄ…pić po jednym przedstawieniu.129XIV«AMFITRION» " «GRZEGORZ DYNDAAA.Po nieudaÅ‚ej próbie przemycenia Tartufa pod mianem Panulfa (1667) Molier, zniechÄ™cony,obÅ‚ożony poniekÄ…d klÄ…twÄ… arcybiskupiÄ…, usuwa siÄ™ na jakiÅ› czas od sceny.ZresztÄ… jest chory,poważnie chory; obiega nawet wieść o jego Å›mierci.Kilka tygodni spÄ™dza w Auteuil pod Pa-ryżem, gojÄ…c schorzaÅ‚e pÅ‚uca powietrzem i mlekiem.Przy tym Molier dÄ…sa siÄ™ po trosze naLudwika XIV o swego Tartufa.W listopadzie 1667 roku trupa jego grywa w Wersalu; otóż,wÅ›ród granych sztuk nie ma ani jednej sztuki Moliera.Ale jak mówi Sozja: zbyt trudno trzymać siÄ™ z dala od panów Å›wiata rzeszy znamieni-tej ; zbyt trudno zwÅ‚aszcza nie pisać komedyj, kiedy siÄ™ jest Molierem.Toteż w tym samymczasie pod koniec roku 1667 Molier pracuje nad Amjitrionem, a 13 stycznia 1668 wysta-wia go.Jeżeli, mówiÄ…c o Sycylianinie, podziwialiÅ›my gibkość talentu Moliera i zdolność tworzeniacoraz to nowych rodzajów, cóż dopiero powiedzieć o Amfitrionie, znowuż tak odmiennym atak uroczym? Amfitrion jest czymÅ› jedynym w caÅ‚ym dziele Moliera.Przywilejem geniuszu jest to, że umie być n o w y m nawet wówczas, kiedy wezmie zakanwÄ™ najbardziej ograny temat.Tak jest z Amfitrionem, który to mit należy do najdawniej-szych i najczęściej podejmowanych.W literaturze greckiej dramatyzujÄ… go Sofokles, Eurypi-des, Eschylos z Aleksandrii; w Å‚aciÅ„skiej Plaut.Jowisz, pragnÄ…c spÅ‚odzić Herkulesa, szukadlaÅ„ matki i nie znajduje godniejszej od Alkmeny; rozkochany w niej, a znajÄ…c jej cnotÄ™, wie,że drogÄ™ do jej Å‚oża znajdzie jedynie pod postaciÄ… męża.NastÄ™puje powrót Amfitriona, za-zdrość, wzbudzona poznaniem, że ktoÅ› zajÄ…Å‚ tymczasem jego miejsce; naraz uderza piorun, toJowisz objawia swojÄ… moc; Alkmena rodzi dwóch synów, z których jeden, Herkules, jestdzieckiem Jowisza i zaledwie zrodzony dusi w kolebce dwa węże.Amfitrion skÅ‚ania siÄ™kornie wobec majestatu boga
[ Pobierz całość w formacie PDF ]