[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Trzeba się przecież umówić wprzódyNa owe ciężkie, śmiertelne trudy,Gdy nam sądzono po nieskończonośćZmieniać się w popiół, w bezpłodne grudy.Może na tratwach po sinej faliPrzypłyniesz do mnie z ogromnej dali,I wstyd nam będzie, wieczny sąsiedzie,%7łeśmy do śmierci się nie poznali!&A może rośniesz przed moim domem,Co dzień witane a nieznajome,I ktoś ci może wyrzezał w korze Miłe litery, serce wiadome?Długo, serdecznie gadałbym z tobą,Wzruszyłbym wierszem, wymógł żałobą,%7łebyś rozparło tę ziemię czarnąI znów zakwitło, na dziwo grobom.%7łebyś mnie w siebie jakoś wszczepiło,Wydarło z ziemi ukrytą siłą!Coś może złączy nerw jakiś z kłączemI zadrzewimy się nad mogiłą!Może ogromnym westchnieniem z łonaW górę nas wzniesie ziemia zielona,Ziemia jedyna, ziemia rodzima,Tym grobem w samo serce trafiona.Zwykle odczytujemy ten wiersz, jeden z najpopularniejszych utworów Tuwima,z perspektywy problematyki śmierci i pośmiertności.A przecież grobowa aura jest tusugerowana przez bogate symbolizacje i toposy dotyczące życia, biografii.Pojawia się Dantejskaalegoria błądzenia po czarnym borze życiowych perypetii, a także alegoria losu osobistegojako bezładnej żeglugi.Znajdujemy aluzje do poznawczych imperatywów i do poetyckiej profesjiautora.Jest dom i jest miłość.Trumienne drzewo może lepiej powiedzieć: drzewo ludzkiej ostateczności tylkowtedy ma sens narzeczeński , kiedy oplata się wokół niego biografia.W etnologicznych ireligijnych magiach i mitach roślinnych, które pojawiają się w niemal pełnym zestawieniuw poezji Tuwima, z pozoru brakuje niezwykle ważnego, centralnego elementu: wyobrażeniadrzewa jako kosmicznej osi, rdzenia wszechświata.Ale Nieznane drzewo jest osią tyle tylko,że nie kosmiczną, lecz antropologiczną.Roślinne metafory erotyzmuWszystkie nieomal roślinne obrazy w poezji Tuwima mają znaczenie miłosne, erotyczne.A cała prawie sfera miłosna znajduje wyraz roślinny , w pewnych utworach, stając się erotyką pankosmiczną , w innych najbardziej intymną, osobistą, w jeszcze innych łącząc oba aspekty. Dla wyjaśnienia pierwszego przypadku etnologicze, religioznawcze odniesienia są nie tylkoprzydatne, ale wręcz niezbędne.Oto trzy wiersze spośród wielu, mogące być podręcznikowymi przykładami tego, coetnologia i religioznawstwo nazywają związkiem płodności kobiecej z płodnością ziemi, a co jestpodstawowym mitem rolniczym archaicznych kultur.Pierwszym jest wiersz Mądrość:Oto jest siejba, kmiecie, oto jest siejba ziarna.W górze jest słońce białe, a tu jest gleba czarna.Oto jest lecha ziemi, pługami gęsto zryta,A czas nastanie, kmiecie, i wzrośnie łanem żyta.A to jest zwiesna, kmiecie, gdy ziarno leży w grzędzie;A kiedy żniwa przyjdą to tamto lato będzie.I oto łada-młódka.A zważcie mądrze, kmiecie:%7łeną mi cudną będzie a będzie miała dziecię.Takoż i zboże wzejdzie, złociste i dostałe,Bo tu jest gleba czarna, a w górze słońce białe.Oto wiersz Biologia:Baby latem biodrzeją,Soki w babach się grzeją,Owoc żywy dojrzewa,Lep żywiczny wre w drzewach.Płeć się pławi płodziwa,Buhaj ciołę pokrywa,Mleczem tłustym się kleiW rozjuszonej nadziei.Dyszy ziemia - kobyła,Wymion dwoje w świat wzbiła,Byk wiecznego żywotaBiałym ślepiem żar miota.Rozstąpiły się pola,Rostąpiła się rolaI w czarnoziem tętniący Trysnął białun gorący.I wreszcie wiersz Rozkaz:Z niewiadomego rozkazu nagle wyciągamramię, by objąć świat:I obejmuję Twą kibić życiem uderza silniew tętnicach krew!Szybko oddycham z radości, cieszy mnie mocnychpiersi dojrzały sadI prężne, owocne biodra, pełne, krągłe, jak trzonywiosennych drzew.Urodna, rodna, miłosna, wkwitniesz w oplotymoje na żądny zew!Przyjmiesz mnie w siebie z tryumfem, krwiązakotłuje w sercach gwałtowny szał.W śródbiedrze, siejby spragnione, tryśniewyczekiwany żywotny siew!I mnie, i Tobie pochwała! Pochwała sprawiedwojga tworzących ciał.Płodność ziemi związana jest z płodnością kobiet, które stają się odpowiedzialne zaobfitość zbiorów, znają przecież tajemnicę prokreacji .Jest to tajemnica religijna, rządzibowiem początkiem życia, zaopatrzeniem w żywność i śmiercią.Gleba zostaje upodobniona dokobiety.Pózniej, po wynalezieniu radła, uprawę roli łączy się z aktem płciowym.Tak pisze Mircea Eliade w Historii wierzeń i idei religijnych3.Gerardus van der Leeuww Fenomenologii religii uzupełnia: O tym, że kobieta jest rolą, wie poezja wszelkich czasówi krajów , i podaje znamienne przykłady.Pisze też: O tym, że fallus jest pługiem, wiedzielizarówno Hindusi, jak Grecy 32.(Inne wiersze Tuwima, w których pojawia się wyraznie zarysowany ten komplekswyobrażeń, to utwory: Siostro wiosno, Słowo i ciało, Przemiany, Atlas, Wieś, Teogonia, Zieleń,a poza tym istnieje wiele innych, w których owa kwestia zarysowuje się w tle.)Płodność ziemi i płodność człowieka zależna jest też od tajemnicy wegetacji, którą Eliadeokreśla jako konieczność �śmierci� nasienia, by mogło się ono na nowo narodzić, i to w tym cudowniejszy sposób, że połączony z zadziwiającym rozmnożeniem 33.W Traktacie o historiireligii Eliade wiąże to z kultem zmarłych:Rolnictwo, jako technika świecka i jako formuła kultu, styka się ze światem zmarłych nadwóch różnych płaszczyznach.Pierwszą stanowi solidaryzowanie się z ziemią: zmarli tak jaki nasiona są zakopani w ziemi, wkraczając w przestrzeń chtoniczną, która jest im jedyniedostępna
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaĂÂĂÂÄÂĂ Ci coraz lepsze usÄÂÄšÄÄÂĂÂugi. By mÄÂĂÂĂĹĄĂÂc to robiĂÂĂÂÄÂĂ prosimy, abyÄÂÄšÄÄÂĂ wyraziÄÂÄšÄÄÂĂ zgodĂÂĂÂÄÂĂ na dopasowanie treÄÂÄšÄÄÂĂÂci marketingowych do Twoich zachowaÄÂÄšÄÄÂĂ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂciowo finansowaĂÂĂÂÄÂĂ rozwÄÂĂÂĂĹĄĂÂj ÄÂÄšÄÄÂĂÂwiadczonych usÄÂÄšÄÄÂĂÂug.
PamiĂÂĂÂÄÂĂÂtaj, ÄÂÄšÄĂĹĄÄšÂe dbamy o TwojĂÂĂÂÄÂĂ prywatnoÄÂÄšÄÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂ. Nie zwiĂÂĂÂÄÂĂÂkszamy zakresu naszych uprawnieÄÂÄšÄÄÂĂ bez Twojej zgody. Zadbamy rÄÂĂÂĂĹĄĂÂwnieÄÂÄšÄÝ̠o bezpieczeÄÂÄšÄÄÂĂÂstwo Twoich danych. WyraÄÂÄšÄĂĹĄÄšÂonĂÂĂÂÄÂĂ zgodĂÂĂÂÄÂĂ moÄÂÄšÄĂĹĄÄšÂesz cofnĂÂĂÂÄÂĂ ĂÂĂÂÄÂĂ w kaÄÂÄšÄĂĹĄÄšÂdej chwili.