[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.To, że Scypion był wstanie sprostać obu tym zadaniom, świadczy o jego wybitnych zdolnościachwojskowych.Teatr działań podczas afrykańskiej kampanii Scypiona obejmował północnączęść dzisiejszej Tunezji, która od północy graniczy z Morzem Zródziemnym, aod zachodu z terenami współczesnej Algierii.Obszar ten przecina pasmogórskie, biegnące z północy od wnętrza kraju aż po znajdujący się nawschodzie przylądek Bon.Większość działań wojsk rzymskich rozgrywała sięna północ od tej linii, również podzielonej na dwie części przez rzekę Bagradas.Obszary położone na wschód i północ od tej rzeki pokryte są górzystympłaskowyżem, na którym bardzo trudno prowadzić jakiekolwiek działaniawojskowe.Tereny znajdujące się na zachód od rzeki są bardziej przyjazne,pokryte niewielkimi pasmami górskimi o wyodrębnionych szczytach, dominującymi nadotwartą równiną.To na tym obszarze, rozciągającym się od interioru po ZatokęKartagińską, rozegrała się większość bitw podczas afrykańskiej kampaniiScypiona53.Doliny rzeczne, przecinające górzysty teren i łączące obszary równinne,dawały możliwość łatwego przemieszczania się w tym regionie.Latemwiększość dopływów wysychała, co ułatwiało manewry wojskowe.Klimat w tymregionie Afryki był łagodny i nawet latem wojska nie musiały przerywać działań,jak to często zdarzało się w Hiszpanii.Podstawowym problemem kampaniiletniej był brak wody, którą transportowano z centrum kraju na grzbietachmułów i osłów54.Zimą natomiast ziemie były jałowe i pojawiła się koniecznośćdostaw żywności.Częste o tej porze roku sztormy utrudniały dostawy drogąmorską i czasem zmuszały do zakończenia działań55.Ukształtowanie terenu iwarunki klimatyczne umożliwiały więc przemieszczanie się armii, ale jedynie wściśle określonych kierunkach.BITWA POD WIE%7ł AGATOKLESA,204 R.P.N.E.Rzymska inwazja wzbudziła panikę wśród ludności prowincji, a mieszkańcysiedzib wiejskich uciekli do miast.Kiedy informacje o przybyciu Rzymian doAfryki dotarły do Kartaginy, miasto ogarnęło przerażenie.Natychmiastrozpoczęto przygotowania do obrony przed oblężeniem i ogłoszonopowszechną mobilizację.Kartagina zażądała od Syfaksa pomocy zgodnie zpostanowieniami traktatu i udzielenia miastu wsparcia.Strach obywateliwzmagało to, że nie miano tam na miejscu ani silnego wojska, ani wodza,którego by się przeciwstawiło wrogowi"56.Liwiusz wyolbrzymia trudną sytuację Kartaginy, ponieważ na miejscu byłdoświadczony Hazdrubal Giskonida.Wcześniej wyruszył do wnętrza kraju, byzwerbować najemników.Appian podaje, że zdołał zebrać około 6000 piechurówi 600 jezdzców kartagińskich oraz około 13000 piechurów i 1200 jezdzcówlibijskich57.Większość tych od- działów składała się jednak ze świeżych rekrutów i żołnierzy niezawodowych,którzy nie mogli sprostać zdyscyplinowanym i zaprawionym w boju Rzymianom.Hazdrubal odczuł również brak jazdy i pózniej poczynił starania, aby pozyskaćod Numidów około 4000 jezdzców58.Kiedy wojska Scypiona wylądowały wAfryce, oddziały Hazdrubala znajdowały się wewnątrz kraju, około 40 km odKartaginy, i nie były w stanie przeszkodzić Rzymianom w lądowaniu ani nawetzagrodzić im drogi do miasta59.Scypion natychmiast przesunął swoje wojska nieco dalej w głąb lądu, zająłwzniesienie, z którego mógł obserwować morze, rozmieścił czujki i punktystrażnicze strzegące dróg do plaży, na której wylądowały jego wojska i gdziewyładowywano wyposażenie i zaopatrzenie.Oddziały jazdy zostały wysłane zrozkazem najeżdżania okolicznych gospodarstw, zastraszania ludności ipozyskania posiłków60.Kartagiń-czycy wysłali oddziałek liczący 500 jezdzców,wzdłuż linii brzegu, aby rozpoznał pozycje Rzymian i ustalił działania mogąceutrudnić marsz wrogich wojsk.Jezdzcy zetknęli się z rzymskim oddziałemosłonowym i ponieśli poważne straty - zginął między innymi ich dowódca, młodyarystokrata kartagiński Hannon61.Scypion następnie wysłał swoje jednostkidalej, zdobył najbliższe miasto i złupił okolicę.Gęsto zaludnione obszary wokółUtyki były bogatym, rolniczym regionem.Scypion wywiózł na Sycylię ogromneilości dóbr, w tym 8000 cywilnych jeńców62.Jego wojska, nie napotkawszyżadnego oporu, przesunęły się w stronę Utyki i rozbiły obóz na wzgórzachpołożonych około 2 km na południowy zachód od miasta63.Flota rzymska zajęłapozycje na brzegu, przygotowana do wysadzenia żołnierzy na brzeg lubzbombardowania miasta.Atak Scypiona na Utykę podyktowany był typowo rzymską przezornością.Rzymski wódz, nie mogąc liczyć na pomoc Syfaksa, musiał zapewnić dostawydla armii.Utyka znajdowała się na zachodnim brzegu Zatoki Tuniskiej, około 20km od Kartaginy.Scypion chciał przekształcić to miasto w bazę operacyjną,która zapewniałaby dostawy dla jego armii, a zimą pełniła rolę koszar.Był toduży port z porządnym nabrzeżem i falochronem, rzadko wznoszonym wstarożytności, co umożliwiało zaopatrywanie armii drogą morską nawet zimą -stat- ki mogły bowiem chronić się tam przed sztormami.Ponadto leżało w dolinierzeki Bagradas, będącej ważnym obszarem rolniczym i głównym zródłemdostaw żywności dla Kartaginy.Z Utyki Scypion mógł wyruszyć doliną w głąbkraju i korzystać z jego produkcji rolniczej, odcinając Kartaginę od dostaw.Dysponując zapasami żywności jedynie na 45 dni, Scypion musiał znalezć innezródło zaopatrzenia dla swoich wojsk.Gospodarstwa w dolinie rzeki Bagradasdoskonale się do tego nadawały64.Mniej więcej w tym samym czasie Masynissa przybył z dwustomajezdzcami.Jego sytuacja niewiele się poprawiła od czasu ostatniego spotkaniaz Leliuszem.Nadal znajdował się na wygnaniu, dowodził niewielkim oddziałemrozbójników i nie odniósł większych sukcesów w sprawie odzyskania tronu65.Nie mógł wzmocnić wojsk rzymskich oddziałami jazdy, na co liczył Scypion.Niemniej jednak jego obecność w roli króla" Numidów i dowódcy straży"składającej się z dwustu jezdzców była użyteczna - Scypion mógł przekonaćswoje oddziały, że władcy numidyjscy są gotowi poprzeć ich działania.Kiedy Scypion zaczął rozmieszczać wojska, przygotowując się do ataku naUtykę, syn Hamilkara, Hannon, otrzymał dowództwo nowo powołanego oddziałujazdy, składającego się z 4000 tysięcy kawale-rzystów, z których 200 wywodziłosię z arystokratycznych rodzin kar-tagińskich, a resztę stanowili Numidowie.Hannon zajął miasto Sale-cja (Salaecia), położone około 25 km od obozurzymskiego.Scypion natychmiast tam wyruszył, aby zneutralizować zagrożenie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]