[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Działania wojenne się przeciągały, w konflikt wmieszały się ościenne państwa i w 1678 r.w Nimwegen zawarty został traktat pokojowy, kończący wojnę.W jego wyniku Holandia utraciła na rzecz Francji część swego terytorium, lecz ostatecznie utrzymała swą niepodległość.Wojna jednakże znacznie osłabiła gospodarkę kraju i zmniejszyła się też jego pozycja w Europie.Pauperyzacja, bunty chłopskie, polowanie na czarownice.W XVI w.znacznie zwiększyła się ludność Europy.Przyczynił się do tego m.in.wzrost produkcji żywności, w tym rozpowszechnianie się wydajnych upraw sprowadzonych z Ameryki: ziemniaków, kukurydzy, fasoli, pomidorów, papryki.Rozrosły się zwłaszcza miasta.Gdy na początku stulecia jedynie pięć miast liczyło powyżej 100 tys.mieszkańców, to w końcu już czternaście.Były to: Konstantynopol, Rzym, Neapol, Mediolan, Wenecja, Palermo, Mesyna, Marsylia, Paryż, Sewilla, Lizbona, Amsterdam, Antwerpia i Moskwa.Równocześnie w ciągu XVI w.siedmiokrotnie wzrosły ceny żywności i koszty utrzymania na skutek nieustającej inflacji, powodowanej napływem hiszpańskiego złota i srebra.Z kolei wiek XVII był wiekiem narastających wielkich różnic społecznych w Europie.Na jednym biegunie żyli w dostatku i przepychu nieliczni możni i szlachetnie urodzeni.Na drugim wegetowały miliony mieszkańców wsi i miast.Warunki ich życia poprawiały się w latach urodzajów i pokoju.Zaś pogarszały dramatycznie podczas klęsk żywiołowych, niszczących uprawy rolne, podczas częstych epidemii dżumy i innych chorób zakaźnych, oraz wojen, którym towarzyszyły rekwizycje, grabieże i zwiększone podatki.Powszechna nędza i głód były przyczyną rozplenienia się włóczęgostwa i żebractwa, a także rozbojów.Wielka śmiertelność, zwłaszcza niemowląt i w ogóle dzieci, powodowała, że w niektórych krajach i regionach Europy zahamowany został przyrost ludności, a nawet miał miejsce jej regres.Największa pauperyzacja szerokich warstw ludności wystąpiła w Hiszpanii i we Francji (pod koniec wieku), jakby na przekór blasku potęgi, rozwijającego się w tych krajach, absolutyzmu władzy królewskiej.Zaś dostatniej żyło się ludziom w Holandii i Anglii, głównie dzięki rozwojowi handlu zamorskiego i przemysłu manufakturowego.Wiek XVII obfitował też w liczne bunty chłopskie, mające miejsce praktycznie we wszystkich krajach europejskich.Główną ich przyczyną było zbiednienie wsi, obciążonej nadmiernymi podatkami, niezbędnymi królom na prowadzenie wojen i na wystawne życie możnowładców.Bunty te na ogół miały charakter spontaniczny i desperacki, były rozproszone i często gwałtowne, wyładowywały się w zabójstwie poborców podatkowych, szlachty ziemiańskiej i kupców.Równie gwałtownie i okrutnie były tłumione, zwykle przez najemne cudzoziemskie wojska królewskie.Do najważniejszych należały: powstania niepodległościowe w hiszpańskiej Portugalii i Katalonii w 1640 r.; powstanie chłopsko-kozackie, pod przywództwem Riazina, w Rosji w 1670 r.; fronda, z dużym udziałem chłopstwa, w Normandii w 1653 r.i liczne rozruchy przeciwko podatkom od soli w latach trzydziestych we Francji.W XVII w.szerzyły się średniowieczne zabobony i wiara w istnienie czarownic, paktujących z diabłem i rzucających zgubne uroki na ludzi i zwierzęta.Z różnym natężeniem trwało więc polowanie na czarownice, których najwięcej znajdywano we wsiach i małych miasteczkach.Wytaczano im procesy, w czasie których torturami wymuszano przyznawanie się do winy i wyjawianie wspólników, a wyroki śmierci, najczęściej przez spalenie na stosie, dokonywane były publicznie.Procesy czarownic, prowadzone przez sędziów, księży i urzędników królewskich, utwierdzały ich autorytet i absolutną władzę nad buntowniczym, oskarżanym o bezbożność, motłochem.Procesy czarownic praktykowane były przez całe stulecie w całej zachodniej Europie, najmniej było ich w Hiszpanii i południowych Włoszech, a największe ich natężenie miało miejsce w państwach niemieckich w okresie wojny trzydziestoletniej.Rzesza Niemiecka, wojna 30-letnia.Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, zwane również w skrócie I Rzeszą, w XVII w.stanowiło państwo bardzo różnorodne.W jego skład wchodziły królestwa Czech, Węgier, Austrii, księstwa Bawarii, Palatynatu, Saksonii, Brandenburgii, Westfalii i jeszcze dziesiątki dalszych, mniejszych jednostek administracyjnych świec-kich i kościelnych.Od czasu augsburskiego pokoju religijnego, uchwalonego w 1555 r., I Rzesza Niemiecka była także wielowyznaniowa.W Czechach, na Węgrzech, w Saksonii i księstwach północnych dominowały wyznania protestanckie, zaś Bawaria, Austria i liczne inne, zwłaszcza południowe, księstwa i prowincje były katolickie.Na początku XVII w., dla obrony swych praw i wpływów, księstwa protestanckie Rzeszy zorganizowały się w Unię Ewangelicką, którą kierował elektor Palatynatu, a katolickie utworzyły Ligę Katolicką, pod przewodnictwem elektora Bawarii.Natomiast cesarze habsburscy byli nieodmiennie katoliccy i działając w ramach kontrreformacji, zgodnie z duchem soboru trydenckiego, dyskryminowali protestantów.Na tym tle miał miejsce w 1618 r.w Pradze ostry konflikt i kłótnia w zamku królewskim na Hradczanach, w trakcie której protestanccy parlamentarzyści czescy wyrzucili przez okno do fosy trzech katolickich przedstawicieli cesarskich (tzw.defenetracja praska).Stało się to przyczyną wojny domowej pomiędzy Czechami a Cesarstwem Habsburgów, a ściślej pomiędzy Unią Protestancką i świętą Ligą Katolicką.W 1620 r.doszło pod Białą Górą w Czechach do walnej bitwy obu zwaśnionych stron, w której protestanckie wojska zostały rozgromione przez wojska Ligi Katolickiej.Nastąpiła pacyfikacja Czech i zajęcie Palatynatu przez wojska habsburskie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]