[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie brak jednak autorów, którzy przez rozum biernyrozumieją zespół władz zmysłowych (a zwłaszcza wyobraznię),które stanowią punkt wyjścia dla myślenia, ono bowiem jestniemożliwe bez wyobrażeń, a te znów są nie do pojęcia bezpostrzeżeń zmysłowych.Tak rzeczy pojmują Trendelenburg (405).Brentano.Brocker (173 - 174), Soleri (134 - 135), a wdawniejszych czasach Tomasz z Akwinu, Sylwester Maurus (Di'anima III, c.IV, n.8).i inni.W myśl tej teorii nazwy rozum" nienależy używać w znaczeniu ścisłym, lecz analogicznym.Władzęzmysłową nazywamy rozumem na tej samej podstawie, na którejkrzepiący pokarm nazywamy zdrowym.Zdrowie jest cechą istotyżywej, a nie martwej, jaką jest pokarm.Ponieważ jednak pokarm,o którym mowa.przyczynia się do zdrowia, rozciągamy na niegonazwę, która przysługuje tylko jestestwu żywemu (analogiaattributionis czyli proportionis; nie należy jej mylić z analogiaproportionalitatis).Moim zdaniem obie te teorie są prawdopodobne.Bardziejprzekonywająca jest ostatnia.94Co właściwie jest podmiotem zdania ���� ������ ���������? Rozum czynny czy rozum bierny, czy może osobnikmyślący (ó ����)? Wszystkie te trzy poglądy mają swoich obrońców.Moimzdaniem ostatni posiada najwięcej prawdopodobieństwa.Konsekwentnie podmiot tego zdania posiada najwięcejprawdopodobieństwa.Konsekwentnie podmiot lego zdania byłbyten sam, co w zdaniu �� ������������ (a 24), lecz wyrażony wformie nieosobowej.Tego rodzaju substytucja zdarza się uArystotelesa często.95Prawda (logiczna) i fałsz nie istnieją w rzeczach, o którychmyślimy, lecz w rozumie (Met.E, 4, 1027 b 23 - 27), o ilemianowicie w sposób właściwy lub niewłaściwy łączy on ze sobąpojęcia owych rzeczy.Met.�, 7, 1012 a 3 n.; De interpret.l, 16 a9 -15.96Według poglądu Empedoklesa organizm żywy zawdzięczaswe powstanie przypadkowemu połączeniu członków, któreniezależnie od siebie wynurzyły się z ziemi.W analogicznysposób według Arystotelesa prawda i fałsz są wynikiem syntezypojęć, które rozum poprzednio uzyskał.Co tam uskuteczniamiłość, to tutaj czyni rozum.Phys.II, 8, 198 b 29 n.; De caelo III,2, 300 b 30 n.; De part.anim.I, l, 640 a 19.97Arystoteles podobnie jak Euklides rozumie przez ���������przekątną równoległoboku i średnicę koła.Por.Heath (258).Wdziełach swoich często wzmiankuje niewspółmierność" (������������), aby za jej pomocą uprzystępnić czytelnikowiuchwycenie filozoficznego wywodu.Met.A.2, 983 a 13 - 20,Anal.pr.I, 23,41 a 23 - 27; II, 17, 65 b 16 - 21.Ale we wszystkichtych miejscach mówi jedynie o takiej niewspółmierności, którazachodzi między przekątną kwadratu a jego bokiem.Por.Heath(2, 4, 22 - 23).Apostle (60 - 64).98Zdanie ��� ���.��������� (b 2 - 3) wyraża jaśniej to, coArystoteles powiedział zwięzle wyżej (a 27).99Sens tego zdania może być podwójny, jak słuszniezauważył już Vahlen: 1) czego dokonuje synteza, tego samegodokonać może podział; 2) sama synteza jest też pewnym rodzajempodziału, bowiem gdy ktoś przypisuje podmiotowi przymiot, którymu nie odpowiada (np. zielony"), odmawia mu tym samymprzymiotu, który posiada (np. żółty"), czyli w terminologiiarystotelesowskiej oddziela" go od niego.Por.Rodier (471 -472).100Według Arystotelesa tyle jest rodzajów niepodzielności",ile jest rodzajów jednostkowości" (�����).I tak np.niepodzielnyjest punkt, moment czasu, człowiek (nie można go bowiempodzielić na dwóch ludzi) itd.101Arystoteles rozpoczyna rozprawę na temat pojmowaniarzeczy niepodzielnych od tych rzeczy, które są aktualnie niepodzielone (lecz podzielne potencjalnie).Taka jest np.linia.Phys.V, 3, 226 b 15 - 227 a 31; 231 b 18 n.; 233 a 10- 16.102Arystoteles odpowiada na trudność podobną do dowoduZenona z Elei na niemożliwość wszelkiego ruchu.Ażeby pomyśleć całość" linii, czyż nie trzeba wprzód pomyśleć jej połowy wpołowie czasu potrzebnego na pomyślenie całej linii?103Przedmioty naszego codziennego doświadczenia sązłożone: człowiek.drzewo, dom itd.Jeśli ktoś pojmuje częściskładowe oddzielnie" (w domu fundament, drzwi, okna, dachitp
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.