[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ona ciągle narastała, nawet gdy obie grupy były zaangażowane w tak niewinnezajęcie, jak wspólne oglądanie filmu.W końcu badaczom udało się zmniejszyć wrogość; jak toosiągnięto, zostanie szczegółowo omówione na końcu tego rozdziału.492 Rola kozła ofiarnego.Szczególnym przypadkiem teorii konflikt-rywalizacja jest teoriakozła ofiarnego (Allport, 1954; Berkowitz, Green, 1962; Miller, Bugelski, 1948).Jak wskazanowyżej, gdy czasy są ciężkie, ą sprawy mają się zle, jednostki są skłonne do napadania naczłonków tej grupy obcej, z którą bezpośrednio rywalizują o niewystarczające dla wszystkichzasoby.Są jednak sytuacje, w których brak logicznego uzasadnienia istnienia rywala.Tak naprzykład w Niemczech po pierwszej wojnie światowej inflacja wymknęła się spod kontroli,ludzie zaś byli krańcowo biedni, zdemoralizowani i sfrustrowani.Kiedy w latach trzydziestychnaziści doszli do władzy, uczynili wszystko, by skoncentrować frustrację Niemców na %7łydach,łatwej do zidentyfikowania i pozbawionej władzy grupie obcej.To nie %7łydzi byli powodem, żeniemiecka gospodarka była w złym stanie, powstaje jednak pytanie, kto to sprawił? Trudno jestwalczyć z tym, co się dzieje na świecie lub z rządem szczególnie gdy ów rząd zrzuca z siebieodpowiedzialność i obwinia kogoś innego.W ten sposób naziści stworzyli wrażenie, że gdybymożna było ukarać %7łydów, pozbawiając ich praw publicznych i ostatecznie eliminując zespołeczeństwa, wówczas zniknęłyby wszystkie problemy, które trapią Niemców.%7łydziposłużyli za wygodnego kozła ofiarnego, ponieważ byli łatwi do rozpoznania, ich pozycja zaśnie pozwalała im się obronić czy oddać cios (Berkowitz, 1962).Nie zawsze jest łatwo oddzielić uprzedzenia spowodowane wyłącznie i bezpośredniorywalizacją ekonomiczną od uprzedzeń związanych z sytuacją kozła ofiarnego w ogóle.Naprzykład, omawiana przez nas współzależność ceny bawełny i liczby linczów na południuStanów zawiera prawdopodobnie oba te elementy.Innym przykładem ich powiązania jesttragiczny przypadek młodego Amerykanina pochodzenia azjatyckiego, który przed kilku latyw Detroit został pobity na śmierć przez paru białych Amerykanów.Mordercami byli bezrobotnimechanicy samochodowi, wściekli na japoński przemysł samochodowy, przekonani, że towłaśnie rywalizacja ze strony tego przemysłu jest główną przyczyną ich bezrobocia.Taki stanfrustracji spowodował wybuch irracjonalnej wrogości, skierowanej przeciwko ludziompochodzącym z Japonii, a wyładowanej na niewinnym młodym człowieku (będącym jak sięokazało Amerykaninem chińskiego pochodzenia).Czy poszukiwanie kozła ofiarnego zaczyna się, gdy ludzie są tylko sfrustrowani i zli i gdynie istnieje bezpośrednia rywalizacja ani konflikt? W eksperymencie przeprowadzonym przezRonalda Rogersa i Stevena Prentice'a-Dunna (1981) białym studentom z University of Alabamapolecono, by aplikowali serie szoków elektrycznych innym studentom, w ramach eksperymentudotyczącego uczenia się.Mogli dowolnie określać poziom intensywności bodzców.W rzeczy-wistości uczeń był współpracownikiem eksperymentatora i nie był podłączony do aparaturyaplikującej szoki.W badaniu tym nie istniał konflikt ani rywalizacja; niemniej u niektórychbadanych wzbudzono uczucia frustracji i gniewu.Współpracownik został pouczony, by albobyć przyjacielskim wobec badanych, albo ich znieważać.Ponadto współpracownikiem byłzarówno biały, jak i czarny.Czy biały student w złości zareagowałby bardziej agresywniewobec studenta czarnego niż wobec białego? Odpowiedz jest twierdząca.Gdy współpracownikznieważał, wówczas badani aplikowali daleko bardziej intensywne szoki czarnym studentom niżbiałym; gdy był przyjacielski, badani aplikowali czarnym studentom szoki o nieco słabszymnatężeniu.Wyniki pokazano na rycinie 13.9 (brak w wersji e-book).Eksperyment ten dostarczył ustaleń prawie identycznych z tymi, które uzyskano wewcześniejszym doświadczeniu, wykonanym przez Donalda Weatherly'ego (1961).Studencicollege'u zostali w nim narażeni na znaczną frustrację.Niektórzy byli zdecydowanymiantysemitami, natomiast inni nie.Badanych poproszono następnie o napisanie opowiadań nakanwie obrazków, które im pokazano.Na niektórych bohaterowie mieli żydowskie imiona.Wyłoniły się dwa zasadnicze ustalenia: a) sfrustrowani i antysemicko nastawieni studenci pisaliopowiadania, które zawierały więcej agresji skierowanej ku żydowskim bohaterom niż pracetych, którzy nie byli antysemitami; b) różnice między antysemitami a pozostałymi nie wystąpiły,493 kiedy bohaterowie rysunków nie byli identyfikowani jako %7łydzi.W opartym na podobnympomyśle eksperymencie przeprowadzonym w Kanadzie Kanadyjczycy angielskojęzyczni podoznaniu frustrującego niepowodzenia oceniali członków grupy obcej (Kanadyjczykówfrancuskojęzycznych) bardziej negatywnie niż ci, którzy nie doznali owej frustracji (Meindl,Lerner, 1985).RYCINA 13.9.Poszukiwanie kozła ofiarnego.Znieważeni ludzie są bardziej skłonni zareagować agresywnie przeciwkomniejszościom (zaczerpnięto z: Rogers, Prentince-Dunn, 1981)Po raz kolejny eksperymenty laboratoryjne pomagają wyjaśnić dynamikę leżącą u podłożawydarzeń w rzeczywistym świecie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]